ግንቦት 11 ቅዱስ ያሬድ ካህን

  
            በ ዲ.ዮርዳኖስ አበበ
"+ እንኩዋን ለታላቁ ሊቅ ቅዱስ ያሬድ ዓመታዊ የዕረፍት (የመሰወር) በዓል በሰላም አደረሳችሁ +"+

=>ቅዱስ ያሬድ:- ከእግዚአብሔር ያገኘነው አባታችን: ክብራችን: ሞገሳችን ነውና በምን እንመስለዋለን? አንደበቱ ጣፋጭ (ጥዑም): ልቡናው የቅድስና ማሕደር: ሕሊናው የምሥጢራት ሠረገላ ነው:: እስከ አርያም ተነጥቆ የማይፈጸም ምሥጢርን የተመገበ ማን እንደርሱ!

+ሊቀ ሊቃውንት እዝራ ሐዲስ እንደሚሉት:- "ቅዱስ ያሬድ ለኢትዮዽያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን ከራስ ጸጉሯ እስከ እግር ጥፍሯ: ሙሉ አካሏ ነው"


=>የሊቁ ዜና ሕይወት በጥቂቱ:-
+ቅዱስ ያሬድ የተወለደው በ505 ዓ/ም አክሱም አካባቢ ሲሆን እናቱ ክርስቲና (ታኡክልያ) አባቱ ደግሞ ይስሐቅ (አብድዩ) ይባላሉ:: ሊቁ በሕጻንነቱ ምሥጢር (ትምሕርት) አልገባው ብሎ ይቸገር ነበር:: ትምሕርት እንቢ ያለው ሰነፍ ስለ ነበር አይደለም:: በጥበበ እግዚአብሔር እንጂ::

-ምን ትምሕርት ባይገባው ጾምና ጸሎትን ያዘወትር ነበር:: ልቡናው ደግሞ በእመቤታችንና በልጇ ፍቅር የታሠረ ነበር:: አንድ ቀን ግን መምሕሩ የነገሩት ቀለም አልያዝሕ አለው:: ሲፈትኑትም ባለመመለሱ ተገረፈ:: ዱላው በጣም ስለተሰማው ቅዱሱ ከመምሕሩ ኮብልሎ ማይ ኪራሕ አካባቢ ሲደርስ ደክሞት አርፎ እግዚአብሔር ትጋትንና ተስፋ አለመቁረጥን ከትል አስተማረው:: ትሏ 6 ጊዜ ወድቃ በ7ኛው ፍሬዋን ስትበላት ተመልክቷልና:: ከዚህ በሁዋላ ቅዱስ ያሬድ ወደ መምሕሩ ተመልሶ: ይቅርታ ጠይቆ ትምሕርት ጀመረ::

-ሊቁም ትጋትንና ጸሎትን ከሰጊድ ጋር አበዛ:: እግዚአብሔር ደግሞ በድንግል እናቱ አማካኝነት የምሥጢር ጽዋን አጠጣው:: ካህኑ ያሬድ እንዲያ አልገባህ ያለው ምስጢር ተገልጦለት በጥቂት ጊዜ ብሉይ ከሐዲስ ወሰነ::በምሥጢር ባሕርም ይዋኝ ጀመር::

-ያን ጊዜ ሰማያዊ ዜማ አልተገለጠም ነበርና በጸሎት ላይ ሳለ ተደሞ መጣበት:: 3 መላእክት በወፎች አምሳል መጥተው አነጋገሩት:: ድንገትም ነጥቀው ወደ ሰማያት: ወደ ልዑላኑ መላእክት ዘንድ አደረሱት:: ሊቁ በሰማያት ልዩ ምሥጢር: ልዩ ምስጋናና ልዩ ዜማን አዳመጠ:: ይሕንን ምስጋና ብዙ ቅዱሳን ቢሰሙትም ቅዱስ ያሬድ ግን ይዞት እንዲወርድ ተፈቀደለት::

-ሊቁ ወደ ምድር ተመልሶ በታላቅ ተመስጦ አክሱም ጽዮን ውስጥ በሃሌታ አመሰገነ:: ሕዝቡና ንጉሡም ከጣዕሙ የተነሳ አደነቁ:: ቅዱስ ያሬድ ለተወሰነ ጊዜ በአክሱምና ደብረ ዳሞ ሲያገለግል ቆይቶ: ከመሬት ክንድ ከስንዝር ከፍ ብሎ ለእመቤታችን አንቀጸ ብርሃንን ደርሶላት ከሃገሩ ወጣ::

-ቅዱስ ያሬድ በቀሪ የሕይወቱ ዘመናት:-
1."5" ያሕል መጻሕፍትን ጽፏል
2.በጣና ቂርቆስ: በዙር አባና በሌሎችም ቦታዎች ወንበር ዘርግቶ ብዙ ደቀ መዛሙርትን አፍርቷል
3.በሰሜን ተራሮች አካባቢ በትጋሃ መላእክትና በተባሕትዎ ኑሯል
-በ576 ዓ/ም በተወለደ በ71 ዓመቱ በዚህች ቀን ተሰውሯል::

-አባቶቻችን:-
-ጥዑመ ልሳን
-ንሕብ
-ሊቀ ሊቃውንት
-የሱራፌል አምሳያ
-የቤተ ክርስቲያን እንዚራ
-ካህነ ስብሐት
-መዘምር ዘበድርሳን
-ማኅሌታይ
-ልዑለ ስብከት
እያሉ ይጠሩታል::

=>የቅዱሱ ጸሎትና በረከት ሃገራችንን ከክፉው ሁሉ ይጠብቅልን::

=>ግንቦት 11 ቀን የሚከበሩ ዓመታዊ የቅዱሳን በዓላት=
1.ቅዱስ ያሬድ ካህን ወማኅሌታይ
2.አቡነ ሐራ ድንግል ጻድቅ
3.ክርስቲናና ይስሐቅ (የቅዱስ ያሬድ ወላጆች)
4.ቅድስት ታውክልያ እናታችን (ንግሥናን ንቃ ሰማዕት የሆነች)
5.ቅድስት ኤፎምያ ሰማዕት
6.ቅድስት ሶፍያ ሰማዕት
7.ቅድስት አናሲማ ገዳማዊት
8.አባ በፍኑትዮስ ገዳማዊ
9.አባ አሴር ሰማዕት (ኢትዮዽያዊ)
10.አባ በኪሞስ ጻድቅ

=>ወርሐዊ በዓላት
1.ቅዱስ ገላውዴዎስ ሰማዕት
2.ቅዱስ ፋሲለደስ ሰማዕት
3.ብፁዐን ኢያቄም እና ሐና

=>+"+ እንዲህ ያለው ሰው ከአሥራ አራት ዓመት በፊት እስከ ሦስተኛው ሰማይ ድረስ ተነጠቀ:: እንዲህ ያለውንም ሰው አውቃለሁ:: በሥጋ እንደ ሆነ ወይም ያለ ሥጋ እንደሆነ አላውቅም:: እግዚአብሔር ያውቃል:: ወደ ገነት ተነጠቀ:: ሰውም ሊናገር የማይገባውን: የማይነገረውን ቃል ሰማ:: +"+ (2ቆሮ. 12:2-5)

<ወስብሐት ለእግዚአብሔር>

ምንኩስና

(ክፍል አንድ) በዲያቆን ኤርምያስ ነቢዩ

መነኮሰ ማለት ከዓለም የራቀ፤ መናኝ ማለት ሲሆን የተጀመረውም የአዳም ሰባተኛ ትውልድ በሆነ በሔኖክ ነው።  ይኸውም ይታወቅ ዘንድ የሔኖክ አባት ያሬድ ውሉደ እግዚአብሔር የተባሉት የሴት ልጆች በሰይጣን ወጥመድ ተይዘው፤ ከእግዚአብሔር ፈቃድ ወጥተው ከደብር ቅዱ ሲወርዱ እንደ ተነሱ በሰማ ጊዜ አስጠርቶ እንዲህ ያለውን ክፉ ሥራ እንዳይሰሩ ተቆጥቷቸው እንደ ነበር የቤተ ክርስቲያን መጻሕፍት ይነግሩናል።  እናንተ የሴት ልጆች፤ ወዮላችሁ፤ ተው፤ የአባታችሁን መሃላ አታፍርሱ።  የ እግዚአብሔርን ት ዕዛዝ የተወ፤ ያባቱን መሐላ ያፈረሰ፤ ከደብር ቅዱስ የወረደ፤ ከአዋልደ ቃየን ጋርም ኃጢአት የሠራ ተመልሶ ወደ ደብር ቅዱስ አይገባም ብሎ መክሯቸው ነበር።  እነርሱ ግን ምክሩን አቃልለው ከደብር ቅዱስ ወርደው ከቃየን ልጆች ጋር ዝሙት እየፈጸሙ ይዘፍኑ ይሳለቁ ጀመር። 

ሔኖክ በዚህ እያዘነ ከኖረ በኋላ ከተወለደ ጀምሮ ሦስት መቶ ስድሳ አምስት ዓመት ሲሆነው ከዓለም ተለይቶ በጾም ጸሎት ጸንቶ ወደ አንጻረ ገነት ሄዶ በግብረ ምንኩስና ኖሯል።  በዚያም ለስድስት ዓመታት ከተጋደለ በኋላ በፈቃደ እግዚአብሔር ወደ ብሔረ ሕያዋን አርጓል።  ዘፍ 5፤24 ዕብ 11፤5።  ኤልያስም ሔኖክን አብነት አድርጎ በጾም በትኅርምትና በድንግልና ከኖረ በኋላ በሠረገላ እሳት ወደ ሰማይ አርጓል። 2ኛ ነገ 2፤11 በዚህም መዓስባንና ደናግላን በሥር ዓተ ምንኩስና ጸንተው ንጹሐን የመንፈስ ቅዱስ አርጋብ ሆነው ወደ መንግሥተ ሰማይ ማረጋቸው ከሔኖክና ከኤልያስ ምሳሌነት እንረዳለን። ሔኖክና ኤልያስ መነኮስ ማለት ከዓለም የራቀ በመሆኑ ከዓለም ርቀው የሰሩት የብቸኝነት ሥራቸው መነኮሳት ያሰኛቸዋል።

በተጨማሪም የእግዚአብሔር አገልጋይ (ካህን) ሆኖ ጠጉሩን ሳይላጭ ፤ ጥፍሩን ሳይቆረጥ፤ ጠጅ ሳይጠጣ፤ በስንዴና በወይን እያስታኮተ የኖረው ርዕሰ ባህታዊ መልከ ጼዴቅም ለመነኮሳት አብነታቸው ነው። ዘፍ 14፤ 8-23 ዕብ 7፤1-5።  ለመዓስባን ሥርዓተ ምንኩስናን የጀመረላቸው ሔኖክ ለደናግላን ደግሞ ኤልያስ ነው።  ይኸውም ለአዲስ ኪዳን ምንኩስና መሰረት ነው ማለታችን ነው።  ጌታችን ሐዋርያትንና አርድዕትን የመረጠው ከመዓስባንም ከደናግላንም ነው።  ለሁሉም እክል ሥልጣን በመስጠትም ተካክለው መንግሥተ ሰማያትን እንዲወርሱ አድርጓል።  ዮሐንስ መጥምቅም ሔኖክንና ኤልያስን አብነት በማድረግ በገዳም ተወስኖ የግመል ጸጉር ለብሶ፤ ወገቡን በጠፍር መታጠቂያ ታጥቆ፤ የማርና የወይን ጠጅ ሳይጠጣ በግብረ ምንኩስና ጸንቶ ኖሯል።  ማቴ 3፤4 ሉቃ 1፤15

መናፍቃን እንደሚሉት

 ምንኩስና “ሰው ሰራሽ ጽድቅ” ሳይሆን የ እግዚአብሔር ሰዎች ገንዘብ ያደረጉት የ እግዚአብሔር ጸጋ ነው።  ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ቤቱን፤ ወንድሙንና እህቱን፤ አባቱንና እናቱን፤ ሚስቱንና ልጆቹን እርሻውንም ሁሉ ትቶ በስሜ አምኖ የተከተለኝ መቶ እጥፍ ይቀበላል። የዘለዓለም ድኅነትም ያገኛል ብሎ ስለ መ ዓረገ ምንኩስና ደገኛነት የተናገረውን ቃል በመዝለል “ምንኩስና ከአምላክ ሕግ የተለየ ከንቱ ሰው ሰራሽ ጽድቅ ነው እያሉ መሣለቅ ከወንጌል ጎዳና መውጣትን ያመለክታል።  ማቴ 19፤29

ቀጥሎም በሉቃስ ወንጌል “አንድ ሰው አቤቱ ልከተልህ እወዳለሁ” ነገር ግን አስቀድሜ የቤቴን ሰዎች እሠራ ዘንድ ፍቀድልኝ ቢለው፦ “ማንም በእጅ ዕርፍን ይዞ እያረሰ ወደ ኋላው የሚመለከት ለ እግዚአብሔር መንግስት የተዘጋጀ አይደለም” ብሎ የመለሰለት ቃል የምንኩስናን ሥር ዓት ለመሥራት መሆኑ የሚታበል አይደለም። ሉቃ 9፤28

የሰው ሃብቱ ልዩ ልዩ ስለሆነ የተቻለው በድንግልና መንኩሶ እንደ ኤልያስ እግዚአብሔርን ያገለግላል።  ያልተቻለው ደግሞ እንደ ሔኖክ ቤት ሠርቶ ሚስት አግብቶ ሕጻናትን ወልዶ ቀጥቶ አሳድጎ በዚህ ዓለም ከኖረ በኋላ ይመነኩሳል።  ይህም ሐዋርያትን አብነት አድርጎ ቤቱን፤ ንብረቱን፤ ሚስቱንና ልጆቹን ትቶ የምናኔን ሥራ ይሠራል ማለት ነው።  በዚህ ዓለም እየኖሩ እግዚአብሄርን ከምንም በላይ ደስ ያሰኙ ሰዎች አሉ።  ነገር ግን ልብ ሳይከፈል በመላ ኃይል እግዚአብሄርን ለማገልገል ምንኩስና መልካም ነው።  ቅዱስ ጳውሎስ “እኔ  ኃዘን እንድትኖሩ እወዳለሁ፤ ሚስት ያላገባ ሰው በሚያስደስተው ገንዘብ እግዚአብንሔርን ያስበዋልና።  ሚስት ያገባ ግን ሚስቱን በሚያስደስታት ገንዘብ የዚህን ዓለም ንብረት ያስባል። እንዲህ ከሆነ ደግሞ የ እግዚአብሔርና የሰው ፈቃድ ይለያያል።  ያለው ለዚህ ነው።  1ኛ ቆሮ 7፤32-34

ከዚህ በላይ ስለ ምንኩስና መዘርዘራችን የ እግዚአብሔር ጸጋ መሆኑን ለማመልከት እንጂ ጥንት አዳምና ሔዋን ወንድና ሴት ሆነው መፈጠራቸውን ፤ በሐዲስ ኪዳንም ጌታችን መድሃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ “ወንድ አባቱንና እናቱንትቶ ከሚስቱ ጋር ይከተላል፤ ባልና ሚስት አንድ አካል ይሆናሉ።  እንዲህም ከሆነ አንድ አካል እንጂ ሁለት አካል አይባሉም።  እግዚአብሄር አንድ ያደረጋቸውን ሰው አይለያቸውም።  ከዚህስ አስቀድሞ በኦሪት የተጻፈውን አልተመለከታችሁምን?” ብሎ ማስተማሩን በመዘንጋት አይደለም። ዘፍ 3፤24 ማቴ 19፤4-6

ይቆየን...........

"የእመቤታችን የቅድስት ድንግል ማርያም ፍቅር በአባ ጊዮርጊስ ዘጋሥጫ አንደበት"

“የእመቤታችን ምስጋናዋ እንደ ሰማይ ኮከብ እንደ ባሕር አሸዋ በዝቶልኝ እንደ ልብስ ለብሼው ተጐናጽፌው እንደ ምግብ ተመግቤው ጠግቤው እያሉ ሲመኙ ከነበሩትና የእመቤታችን ጣዕመ ፍቅሯ ከበዛላቸው ሊቃውንት ውስጥ አንደኛው ኢትዮጵያዊዉ ሊቅ አባ ጊዮርጊስ ሲኾን ስለፍቅሯ አርጋኖን፣ ኈኅተ ብርሃን፣ መዐዛ ቅዳሴ፣ እንዚራ ስብሐት፣ ሕይወታ ለማርያም የሚሉ መጻሕፍትን ጽፎላታል፡፡ ስለ ፍቅሯ ታላቅነት ከገለጸው ውስጥ ጥቂቶቹ

1. “ፍቅርኪ ምዉቅ ኤጴሞሰ ልብሱ ለዕሩቅ ኢይትከደኖ እደ ንፉቅ ኢይትረከብ በወርቅ እንበለ ዳእሙ በጽድቅ”
(ለተራቈተው የትከሻው ልብሱ የሚኾን ሙቀት ያለው ፍቅርሽ፤ የመናፍቅ እጅ አይጐናጸፈውም በጽድቅ ካልኾነ በቀር በወርቅ አይገኝም)
ሊቁ አባ ጊዮርጊስ ዘጋሥጫ እንደጠቀሰው የእግዚአብሔር ጸጋ የእናቱ በረከት በሃይማኖት እንጂ በወርቅ በብር በጥርጣሬ መንፈስ የሚገኝ ከዚኽ የምናረጋግጠው በዝቶ የሚሰጠው እነቅዱስ ኤፍሬም፣ እነአባ ሕርያቆስ፣ እነቅዱስ ያሬድ እንደ ምግብ ተመግበው የጠገቡት እንደ ልብስ ለብስ ለብሰው የተጐናጸፉት የቅድስት ድንግል ማርያም ፍቅር እንደ ሲሞን ያሉ ተጠራጣሪዎች ፈጽመው የማያገኙት እንደኾነ አስረድቷል፡፡

2. “ፍቅርኪ ባዝግና ለዘየዐንቆ በትሕትና ኢይረክቦ እደ ሙስና ወልድኪ ጥዒና ዘያወረዝዎ ለርሥእና”
(በትሕትና ለሚያስረው ሰው ፍቅርሽ ዝርግፍ ወርቅ ነው፤ የጥፋት እጅም አያገኘውም፤ ልጅሽም እርግናን የሚያስጐለምሰው ጤንነት ነው)

3. “ፍቅርኪ ሰንፔር ለዘይርሕቆ ይስሕቦ መንገለ አሚን ያቀርቦ መኑ ከማኪ ምክንያተ ድኂን ዘተውሕቦ”
(ማዕድናትን የመሳብ ባሕርይ ያለው ሰንፔር ፍቅርሽ የሚርቀውን ይስበዋል፤ ወደ ሃይማኖትም ያቀርበዋል፤ የድኅነት ምክንያት የተሰጠው እንዳንቺ ያለ ማነው?)
ሊቁ የጠቀሰው የሰንፔር ደንጊያ በመጽሐፍ ቅዱስ ላይ ለ12 ጊዜያት ሲጠቀስ ይኽ የከበረ ደንጊያ በእጅጉ ብሩህ ሲኾን የራቀውን ኹሉ እንደ ማግኔት ስቦ የማቅረብ ኀይል አለው፤ በተመሳሳይ መልኩ በቅድስት ድንግል ማርያም ጣዕመ ፍቅር እንደ በላዔ ሰብእ ያሉ ወደ ሃይማኖት ተስበው በምልጃዋ በልጇ ቸርነት ድነዋልና ይኽነን ተናገረ፡፡

በቅዱሳት መጻሕፍት የተራቀቀው ይኽ ታላቅ ሊቅ በዚኽ ክፍል ላይ ጠቅልሎ ባንድ ማዕድን በሰንፔር ብቻ መስሎ የተናገረውን ክብሯን በሰኞ የአርጋኖን ምስጋናው ላይ በብዙዎች የከበሩ ማዕድናት በመመሰል ሲተነትነው
“ኦ እግዝእትየ ቅድስት ድንግል ማርያም ዘበዕብራይስጢ ማሪሃም (ሚርያም)፤ ወካዕበ መሠጠኒ ኅሊናየ ከመ አስተማስለኪ በአእባን ክቡራት…” (በዕብራይስጥ ማሪሃም (ሚርያም) በመባል የተመረጥሽ ድንግል እመቤቴ ማርያም ሆይ ዳግመኛ በከበሩ ደንጊያዎች እመስልሽ ዘንድ ልቡናዬን አነሣሣኝ፤ መረግድ በሚባል ዕንቊን አመሳስዬ እጠራሻለኊ፤ ሕብራቸውም በተራራ ላይ ካለ በረድ በሚነጣ በሄጶዴጤንና በጶዴር መስዬ እጠራሻለኊ ይኸውም ለንጽሕናሽ የሚገባ ምሳሌ ነው፡፡

የጳዝዮን ደንጊያ አንቺ ነሽ፤ የሰንፔር የሶምና የክርስቲሎቤ ደንጊያ አንቺ ነሽ ይኸውም አርአያና አምሳል ዐይንን ለሚያስደስት ብርሃናዊ ደም ግባትሽ ነው፡፡ አሜቴስጢኖስ የሚባል የማዕድን ዐይነት ደንጊያ አንቺ ነሽ፡፡ ኢያሰጲድ ሰርዲኖ ከሚባሉ ማዕድናት የተሠሩ ደንጊያ አንቺ ነሽ ይኽም አርአያና ምሳሌ ክፋት ነቀፋ ለሚያገኘው ቅድስና ጌጥ ነው፡፡ ርኲሰትን ከሚያነጻ እለመቅሊጦስ ከሚባል ማዕድን የተገኘ ደንጊያ አንቺ ነሽ የዓለሙ ኀጢአት ባንቺ ምክንያተ ድኂንነት ነጽቷልና፤ የበደሉ ዝገትም ባንቺ ምክንያተ ድኂንነት ታድሷልና፡፡

ሲጮኽ ለሚያዳምጠው የሚያስደስት የደወል ደንጊያ የቤተ መቅደስ ምርዋ አንቺ ነሽ በሕማም ጭንቀት ጊዜም ቢደውሉት ልትወልድ የምታምጥ ሴት ልቡና ይመሠጣል እስከምትወልድበትም ጊዜ ድረስ የመውለድ ሕማም አይሰማትም፤ እንዲኹም ሰማዕታት የቅድስናሽን ጣዕመ ዜና የልጅሽንም ለቤዛ ዓለም የመስቀሉን አሳዛኝ ዜና በመስማት በሰማዕትነት የሚያገኛቸውን መከራ አያውቋትም፤ የምስክርነታቸው ዋጋ የኾነውን የጽድቅ አክሊል እስከሚቀዳጁበት ድረስ፡፡ አንጥረኞች ብረቶችን የሚያቀልጡበት ብርቱ የአድማስ ደንጊያ አንቺ ነሽ፤ በወሊድ ያልተለወጠ የማኅተመ ድንግልናሽ ኀይል እንደ አድማስ ደንጊያ ጽኑ ነውና) በማለት በእጅጉ አስደናቂ የኾነ ትምህርትን የእመቤታችን ጣዕመ ውዳሴዋ የበዛለት ይኽ ሊቅ አስተምሯል፡፡

4. “ፍቅርኪ ሰከለ በልበ ጠቢባን ዘበቈለ እምአፈ ነኪር ሰሰለ መኑ ዘተሀጒለ በጸሎትኪ ዘተወከለ”
(በብልኆች ልብ የበቀለ ፍቅርሽ አፈራ ከእምነት ከተለየ ሰው አንደበትም ራቀ፤ በጸሎትሽ ከታመነ ሰው የጠፋ ማነው?)

5. “ፍቅርኪ መጽሐፍ ዘኢያነብቦ ቈላፍ ዘይሜንነኪ በጸሪፍ ኢይጸድቅ በአፍ ወያንኅሎ ነደ ሰይፍ”
(ፍቅርሽ ያልተገዘረ ሰው የማያነብበው መጽሐፍ ነው፤ በመንቀፍ የሚንቅሽ ሰውም በአንደበት አይጸድቅም፤ የሰይፍ እሳትም ያፈርሰዋል?)

6. “ፍቅርኪ ኀየለ ከመ ዘዐቢይ ፈለግ መሊኦ እስከ ድንጋግ በጊዜ ጽምዑ ኢይሰትዮ ጸዋግ”
(ፍቅርሽ እስከ ከንፈሩ መልቶ እንደሚፈስስ የታላቅ ወንዝ ፈሳሽ በረታ፤ ክፉ ሰውም በጥማቱ ጊዜ አይጠጣውም)

7. “ሐሊበ ፍቅርኪ እግዝእትየ በዝቀ ኅሊናየ ተቶስሐ እምገይበ ከናፍር ዘተቀድሐ ለብእሲ ኀጥእ ዘይመይጦ በንስሓ”
(እመቤቴ ሆይ በደለኛውን ሰው ወደ ንሥሓ የሚመልሰው ከከንፈሮች ማሰሮ የተቀዳ የፍቅርሽ ወተት በዐሳቤ ማድጋ ተጨመረ)

ይኽ ከቊ140-143 የቅድስት ድንግል ማርያም ፍቅሯ ጣዕመ ፍቅሯ የበዛለት ሊቁ አባ ጊዮርጊስ በጠቢባን ልብ ውስጥ ስለሚያፈራው ከመናፍቃን ልቡና ስለተለየው፤ በቅዱሳን ልቡና የታተመውና የተጻፈው የልቡናቸውን የክፋት ሸለፈት ባልተቈረጡት ዘንድ ግን ፈጽሞ ስለራቀው፤ በፍጹማኑ ልቡና ግን እንደ ታላቅ ወንዝ ውሃ ማዕበል በመላ ሰውነታቸው ተሰራጭቶ እንደ ውሃ የሚጐነጩትና የሚረኩበት ፍቅሯ በክፉዎች ዘንድ ግን ፈጽሞ የማይታሰብ እንደኾነ እንደ ወርቅ አንከብሎ እንደ ሸማ ጠቅልሎ ከገለጸ በኋላ “እመቤቴ ሆይ በደለኛውን ሰው ወደ ንሥሓ የሚመልሰው ከከንፈሮች ማሰሮ የተቀዳ የፍቅርሽ ወተት በዐሳቤ ማድጋ ተጨመረ” በማለት በርሱ ኅሊና ውስጥ የበዛ ፍቅሯን በጥልቀት ገልጾታል፡፡ ይኸውም በአባ ጊዮርጊስ ዘጋሥጫ መጽሐፈ ገድል ላይ እንደምናነብበው ይኽ ሊቅ ከዕለታት ባንዳቸው በእመቤታችን ሥዕል ሥር ወድቆ በሚጸልይበት ጊዜ ከእመቤታችን ሥዕል ተአምራታዊ ወተት ሲንጠባጠብ አይቶ ያንንም በቀመሰው ጊዜ ልቡ ብሩህ ኾኖለት “ኆኅተ ብርሃን” የሚል አስደናቂ የነገረ ማርያምን መጽሐፍ ጽፎላታል፡፡

ይኽ ልዩ ፍቅሯ በልቡናቸው በዝቶ እንዲያድር እንደ አባ ጊዮርጊስ የተመኙ ብዙዎች ቅዱሳን አሉ ለምሳሌ ሊቁ ቅዱስ ኤፍሬም ሸክላ ሠርቶ ከሚያገኘው ገቢ ላይ ለዕለት ጒርሡ ብቻ እያስቀረ የቅድስት ድንግል ማርያም ፍቅሯ ይጸናበት ነበርና በርሷ ስም ይመጸውት ነበር፤ እመቤታችንንም በእጅጉ ከመውደዱ የተነሣ ከሉቃስ ወንጌል “ወበሳድስን፣ ጸሎተ ማርያም” አውጥቶ በዕድሜዋ ልክ 64 64 ጊዜ እየጸለየ “የእመቤታችን ምስጋናዋ እንደ ሰማይ ኮከብ እንደ ባሕር አሸዋ በዝቶልኝ እንደ ልብስ ለብሼው ተጐናጽፌው እንደ ምግብ ተመግቤው ጠግቤው እያለ ሲመኝ ይኽነን ተምኔቱን አይታ ወደ ልጇ አሳስባ እልፍ ከአራት ሺሕ ድርሰት በመድረስ “አኀዝ እግዚኦ መዋግደ ጸጋከ” (አቤቱ የጸጋኽን ማዕበል ሞገድ ግታልኝ) አስኪል ደርሷል፡፡

በተመሳሳይ መልኩ ልክ እንደ ቅዱስ ኤፍሬም “የእመቤታችን ምስጋናዋ እንደ ሰማይ ኮከብ እንደ ባሕር አሸዋ በዝቶልኝ እንደ ልብስ ለብሼው ተጐናጽፌው እንደ ምግብ ተመግቤው ጠግቤው” እያለ ይመኝ ለነበረው ለትሑቱ ለአባ ሕርያቆስም ፍቅሯን አብዝታለት ቅዳሴ ማርያሟን እንዲደርስ ባርካዋለችና ሊቁ ከዚኽ ኹሉ በመነሣት የጣዕመ ፍቅሯን ታላቅነት በዚኽ ክፍል ላይ አስፍቶ ጻፈ፡፡

ስለዚኽ ልዩ ፍቅሯ ዳግመኛ በሰኞ የአርጋኖን መጽሐፉ ላይ “ወዘንተ ኲሎ አእሚርየ ኀሠሥኩ ኪያኪ ለረዲኦትየ ወተፈሣሕኩ በፍርቃንኪ ወበፍርቃነ ኢየሱስ ክርስቶስ ወልድኪ…” (ይኽነንም ኹሉ ዐውቄ ለርዳታዬ አንቺን ፈለግኊ፤ በአንቺና በልጅሽ በኢሱ ክርስቶስ ምስጋና ፈጽሜ ደስ ተሰኘኊ፤ ፍቅርሽም በሰውነቴ አዳራሽነት ፈጽሞ ተዘረጋ እጅግም ከፍ ከፍ አለ በዛም፤ እንደ ወንዝ ፈሳሽም መላኝ፤ በክረምት ወራት እንደ ግዮን ወንዝ፤ በአዝመራ ወራት እንደ ጤግሮስ ፈሳሽ፤ በእሸት ወራት እንደ ኤፍራጥስ ወንዝ፤ በእንጭጭ በጨርቋ ጊዜ እንደ ኤፌሶን ፈሳሽ፤ ጉምም በምድር ላይ እንዲጐተት ደመናም በአየር ላይ እንዲረብ ፍቅርሽ በእኔ ዘንድ ኾነ አንቺም በተድላዬ ጊዜ ሽልማት ኾንሽኝ፤ በደስታዬ ጊዜ ክብ ዘውዴ ኀቲም ቀለበቴ ነሽ፤ በሐሳቤም ኹሉ አንቺን አደንቃለኊ እንዲኽም እላለኊ፤ እግዚአብሔር የሰው ልጅ ለምትኾን ለድንግል ማርያም ምን ያኽል ጸጋና ክብርን ሰጣት) በማለት አመስግኗታል፡፡
ለአባ ጊዮርጊስ ዘጋሥጫ ጣዕመ ፍቅሯን ያበዛችለት እመቤታችን ቅድስት ድንግል ማርያም ለእኛም ፍቅሯን እንደ ሰማይ ኮከብ እንደ ባሕር አሸዋ ታብዛልን አሜን፡፡
ከመጋቤ ሐዲስ ሮዳስ ታደሰ

ፕሬዝዳንት ሙላቱና ቤተሰቦቻቸው ‹‹በየሰንበቱ ያስቀደሳሉ፤ ይቆርባሉ››

April 22, 2014 Comments: 3

• ቅዳሴው በቤተ መንግሥት ደብረ ገነት ልደታ ለማርያም ቤተ ክርስቲያን ይከናወናል
• ፓትርያርክ አቡነ ጳውሎስ ‹‹ከኹለት ጊዜ በላይ›› በጸሎተ ቅዳሴ አገልግለውበታል
• የግብጽ ፕሬዝዳንታዊ ዕጩዎች በትንሣኤ ሌሊት ጸሎተ ቅዳሴ ላይ ተሳተፉ

(ቅጽ ፩ ቁጥር ፯፤ ማክሰኞ እና ረቡዕ፤ ሚያዝያ ፲፬ – ፲፭ ቀን ፳፻፮ ዓ.ም.)
ከዕለተ ሢመታቸው አንሥቶ ኢአማኒ (non-believer) እንደኾኑ በተለያዩ ሚዲያዎች ሲነገርባቸው የቆዩት የኢፌዴሪ ፕሬዝዳንት ዶ/ር ሙላቱ ተሾመና ቤተ ሰዎቻቸው፣ በብሔራዊ ቤተ መንግሥት ቅጽር ውስጥ በምትገኘውና በኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን የአዲስ አበባ ሀገረ ስብከት ሥር ባለችው የደብረ ገነት ቅድስት ልደታ ለማርያም ቤተ ክርስቲያን በየእሑድ ሰንበቱ የሚከናወነውን ጸሎተ ቅዳሴ እየተሳተፉ ቅዱስ ቁርባን እንደሚቀበሉ ተገለጸ፡፡

ፓትርያርክ ብፁዕ ወቅዱስ አቡነ ማትያስ በፕሬዝዳንት ሙላቱ ሹመት ሰሞን በብሔራዊ ቤተ መንግሥት

ደብሯን በእልቅና በማስተዳደር ላይ በሚገኙት መልአከ ገነት አባ መዓዛ ኃይለ ሚካኤል ስም ተፈርሞና የደብሩን ማኅተም ይዞ በቁጥር ደ/ገ/ቅ/ል/ማ/36 በቀን 6/03/2006 ዓ.ም. ለአዲስ አበባ ሀገረ ስብከት ጽ/ቤት ከተላከው ደብዳቤ ለመረዳት እንደተቻለው÷ ከ፲፱፻፺፬ ዓ.ም. ጀምሮ ሀገረ ስብከቱ በቋሚነት በሚመድባቸው አምስት መነኰሳት ካህናትና በአንድ ዲያቆን ልኡክነት ጸሎተ ኪዳንና ሥርዓተ ቅዳሴ በቤተ ክርስቲያኒቱ ይፈጸማል፤ በዚኹ ሳምንታዊ ኦርቶዶክሳዊ ሥርዓተ አምልኮ ላይም የአገሪቱ ፕሬዝዳንት ከነቤተሰቦቻቸው፣ የቤተ መንግሥቱ ሠራተኞችና የግቢ ጥበቃ አባላት እንዲሁም ሕፃናትንና እናቶችን ጨምሮ በርካታ ምእመናን ይገኙበታል፡፡
ደብዳቤው እንደሚያመለክተው፣ ጸሎተ ኪዳኑን የሚያደርሱትና ሥርዓተ ቅዳሴውን የሚፈጽሙት ስድስቱ ካህናት ከአምስት የሀገረ ስብከቱ ገዳማትና አድባራት የተውጣጡ ሲኾኑ እነርሱም ከመንበረ ጸባዖት ቅድስት ሥላሴ ካቴድራል፣ ከመንበረ ፓትርያርክ ቅድስተ ቅዱሳን ማርያም ገዳም፣ ከታዕካ ነገሥት በዓታ ለማርያም ገዳም፣ ከመንበረ መንግሥት ቅዱስ ገብርኤል ገዳም እና ከደብረ ሰላም ቅዱስ እስጢፋኖስ ቤተ ክርስቲያን እንደኾኑ ዘረዝሯል፡፡
ለአገልግሎት ከተመደቡት ካህናት መካከል በዕድሜ መግፋትና በደረጃ ዕድገት ወደ ሌላ ደብር በተካሔደ ምደባ ምክንያት ኹለት ልኡካን መጓደላቸውን መነሻ በማድረግ የተጻፈው ይኸው የደብሯ አስተዳደሪ ደብዳቤ፣ ዘውዳዊ ሥርዓተ መንግሥት መለወጡን ተከትሎ ለረጅም ጊዜ ተዘግታ ቆይታ በከፍተኛ ጥረት ዳግመኛ በተከፈተችው ቤተ ክርስቲያን አገልግሎቱን ለግቢው የኦርቶዶክስ ተዋሕዶ እምነት ተከታዮች በአግባቡ ለማበርከት ይቻል ዘንድ በተጓደሉት ካህናት ምትክ ለቦታው ተስማሚ የኾኑ አባቶች እንዲመደቡለት ለሀገረ ስብከቱ ጽ/ቤት ጥያቄ የቀረበበት ሲኾን ሀገረ ስብከቱም በጥያቄው መሠረት ምላሽ መስጠቱ ተገልጦአል፡፡
ቤተ ክርስቲያኒቱ በብሔራዊ ቤተ መንግሥት ተሠርታ የተደራጀችው በዐፄ ኃይለ ሥላሴ እንደኾነና በደርግ ሥርዓተ መንግሥት ተዘግታ የተለያዩ ዕቃዎች ማስቀመጫ ኾና እንደነበር ያስታወሰው ደብዳቤው÷ ዳግመኛ ተከፍታ፣ ተጠግናና ተስተካክላ አገልግሎቷን እንድትቀጥል የተደረገው ከዐሥር ዓመት በፊት በቀድሞው ፕሬዝዳንት ግርማ ወልደ ጊዮርጊስ መልካም ፈቃድና ትእዛዝ፣ በቀድሞው የቤተ መንግሥቱ ዋና አስተዳደር ብርጋዴር ጀነራል ፍሬ ሰንበት ዓምዴ ጥረት መኾኑን ገልጦአል፡፡
የቤተ ክርስቲያኒቱ ጥገናና ማስተካከል ሥራ ከተጠናቀቀ በኋላ የቀድሞው ፓትርያርክ ብፁዕ ወቅዱስ አቡነ ጳውሎስ በስፍራው ተገኝተው የቅድስት ልደታ ለማርያም ታቦተ ሕግ ከመንበረ ፓትርያርክ ቅድስተ ቅዱሳን ማርያም ገዳም መጥቶ እንዲገባ፣ አገልጋይ ካህናትም እንዲሟሉለት በሰጡት ትእዛዝ መሠረት ልኡካኑ ተሟልተው ተመድበው ሥርዓተ ቅዳሴውና ጸሎተ ኪዳኑ ኹሉ በአግባቡ እየተከናወነ ከመቆየቱም ባሻገር ብፁዕ ወቅዱስ ፓትርያርኩ ራሳቸው ከኹለት ጊዜ በላይ ጸሎተ ቅዳሴውን በመምራት አገልግሎት እንደሰጡበት በደብዳቤው ሰፍሯል፡፡
ሥዩመ እግዚአብሔር ተብለው በቤተ ክርስቲያኒቱ የሚቀቡት የቀድሞዎች ነገሥታት በአብያተ መንግሥቶቻቸው ውስጥ የግል ጸሎታቸው የሚያደርሱባቸውን ቤቶች የሚያንፁ ሲኾን እኒኽም ሥዕል ቤት ተብለው ይታወቃሉ፡፡ ለዚህም የጠቅላይ ሚኒስትሩ ቢሮ በኾነው የምኒልክ ቤተ መንግሥት አጠገብ የምትገኘው ሥዕል ቤት ኪዳነ ምሕረት ቤተ ክርስቲያን፣ የዐፄ ኃይለ ሥላሴ የቀድሞው ቤተ መንግሥት የነበረውንና ለአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ የተበረከተውን ገነተ ልዑል ቤተ መንግሥትን የሚያዋስነው የመንበረ ልዑል ቅዱስ ማርቆስ ቤተ ክርስቲያን በማሳያነት ይጠቀሳሉ፡፡
በዚሁ ልማድ ታቦቷ ከጠቅላይ ቤተ ክህነት ጽላት ቤት ተዘጋጅቶ የተመሠረተችውና እስከ ኻያ አምስት ሰዎችን የሚይዝ ስፋት ያላት የታላቁ ብሔራዊ ቤተ መንግሥት ደብረ ገነት ቅድስት ልደታ ለማርያም ቤተ ክርስቲያን÷ ዐፄ ኃይለ ሥላሴ ከሰኞ እስከ ቅዳሜ የግል ጸሎታቸውን የሚያደርሱባት ስትኾን በእሑድ ሰንበት ደግሞ ሌሎች ክብረ በዓላት ከሌሉ በቀር የሚያስቀድሱባት እንደነበረች ይነገራል፤ በቅርቡም ከኮንቴይነር የተበጀ ቤተ ልሔም እንደተበጀላትም ታውቋል፡፡
ፌዴራላዊ ሥርዓቱ ከተቋቋመ በኋላ ሃይማኖትና መንግሥት የተለያዩ እንደኾኑና መንግሥታዊ ሃይማኖት ወይም ሃይማኖታዊ መንግሥት እንደማይኖር የታወጀ ቢኾንም የመንግሥቱ መሪዎች በግል የያዙትን እምነት ከማራመድ ባለመከልከላቸው የደብሯ ታሪክ በታሪካዊነቱ ተጠብቆ የኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ሃይማኖት ተከታይና በወጣትነታቸው የቤተ ክርስቲያኒቱ አገልጋይ በነበሩት የቀድሞው ፕሬዝዳንት ግርማ ወልደ ጊዮርጊስ መልካም ፈቃድ በተሟሉ ልኡካን ደብሯ አገልግሎቷን ለቤተ መንግሥቱ ክርስቲያን ማኅበረሰብ እየሰጠች ትገኛለች፤ ከእርሳቸውም በኋላ ለተተኩት የፌዴራል ሥርዓቱ ሦስተኛ ፕሬዝዳንት ሙላቱ ተሾመና ቤተ ሰዎቻቸው አገልግሎቷን ቀጥላለች፡፡

በፓትርያርኩ የአንደኛ ዓመት በዓለ ሢመት አከባበር በክብር እንግድነት የተገኙት የፕሬዝዳንቱ ባለቤት ወ/ሮ መዓዛ ኣብርሃም

የፓትርያርክ ብፁዕ ወቅዱስ አቡነ ማትያስ አንደኛ ዓመት በዓለ ሢመት በመንበረ ጸባዖት ቅድስት ሥላሴ ካቴድራል በተከበረበት ወቅት በክብር እንግድነት የታደሙት የፕሬዝዳንቱ ባለቤት ወ/ሮ መዓዛ አብርሃም እንደ ግቢ ገብርኤል ባሉ አብያተ ክርስቲያናት በክብረ በዓላት ወቅት በዐደባባይ ከመታየት አልፎ ዝክርና ሌሎችንም ተራድኦዎች ሲያደርጉ መታየታቸው ባለቤታቸው በብዙዎች እንደሚባለው ቢያንስ ኢአማኒ እንዳልኾኑ ፍንጭ ሰጥቶ የነበረ ሲኾን ይህ የደብሯ አስተዳደር ደብዳቤ ደግሞ የፕሬዝዳንቱን አማኒነት(ሃይማኖተኛነት) ያሳየና ኢአማኒ ናቸው እየተባለ የሚነገረውም ቅቡልነት የሌለው መኾኑን እንደሚያመለክት ጠቁመዋል፡፡
የታኅሣሥ ግርግር ተብሎ ከሚታወቀው የ፲፱፻፶፫ መፈንቅለ መንግሥት በኋላ ለንጉሠ ነገሥት ዐፄ ኃይለ ሥላሴ አንደኛ ዓመት ኢዮቤልዩ (ኻያ አምስተኛ ዓመት) መታሰቢያ በ፲፱፻፶፭ ዓ.ም. ተጠናቆ ከመሠራቱ ጋራ ተያይዞ በቀድሞ አጠራሩ ኢዮቤልዩ ይባል የነበረውን ቤተ መንግሥት፣ የደርግ/ኢሕዴሪ መንግሥት ብሔራዊ ቤተ መንግሥት በሚል ሰይሞታል፡፡
በዳግማዊ ምኒልክ ጎዳናና በማዕዶተ ፊንፌኔ (በፊንፊኔ ወንዝ ማዶ) የሚገኘው ግርማዊው ቤተ መንግሥት፣ ከ፲፱፻፶፭ – ፲፱፻፷፯ ዓ.ም. በነበሩት ዐሥራ ሦስት ዓመታት በንጉሠ ነገሥቱና በንጉሣውያን ቤተ ሰዎቻቸው መኖርያነቱ ይታወቃል፡፡
የንጉሠ ነገሥቱ ስዒረ መንግሥት በዐሥር የደርጉ መኰንኖች ንባብ የተሰማበትን ቤተ መጻሕፍት ጨምሮ የዐፄ ኃይለ ሥላሴን ልዩ ልዩ ንጉሣዊ አልባሳት፣ ገጸ በረከቶችና የወግ ዕቃዎች የያዘ አነስተኛ ቤተ መዘክር፣ የዱር እንስሳት ዐጸድ የሚገኙበት ቤተ መንግሥቱ ከአብዮቱ በኋላ በደርግ/ኢሕዴሪ ሥርዓት ለመንግሥታት መሪዎች ክብር ግብዣዎች ሲደረግበት እንዲሁም በመስከረም ፪ የአብዮት በዓል ለሠራዊቱ ግብር ሲገባበት ቆይቷል፤ ከሥርዓቱ ለውጥ በኋላም ፕሬዝዳንታዊ መኖሪያና ርእሰ ብሔሩ ኦፌሴልያዊ ሥራውን የሚያከናውንበት ኾኖ ይገኛል፡፡
ሃይማኖትና ሃይማኖተኝነት እንደኋላ ቀርነት የሚታይበትን ዘመን ተሻግረንና ርእዮቱን ሽረን በበለጸጉት አገሮች ዘንድ ሳይቀር መሪዎች በአማኙ መካከል እየተገኙ ሥርዓተ እምነታቸው ሰፈጽሙና አንዳንዶቹም የብሔራዊ ማንነታቸው መለያ አድርገው መታየታቸው ዛሬ ዛሬ ብዙም እንግዳ ነገር አይደለም፡፡ የሩስያውን ኦርቶዶክሳዊ መሪ ቭላድሚር ፑቲንን፣ የእንግሊዙን አንግሊካን ፕሮቴስታንት ዴቪድ ካሜሮንን መጥቀሱ ይበቃል፡፡
ኹኔታው የፖሊቲካ መሪዎች በግል ያላቸውን የእምነት ቀናዒነት የሚያሳዩበት ከዚያም አልፎ በግል እምነታቸው በማይመስሉት አማኒም መካከል ተገኝተው የሕዝቡን ፖሊቲካዊ ድጋፍ የሚያሰባስቡበት ስልት ተደርጎ ሊወሰድ እንደሚችል የሚገልጹ የፖሊቲካ ተንታኞችና አስተያየት ሰጭዎች፣ ይህ ዓይነቱ የፖሊቲካ መሪዎች ዝንባሌ በተለይ በምርጫ ሰሞን በርክቶ እንደሚታይ ያስረዳሉ፡፡
በዚህ ረገድ ከሠራዊቱ በቅርቡ ተሰናብተው በፕሬዝዳንታዊ ምርጫ ውድድር ውስጥ የገቡት የግብፁ አብደል ፈታሕ አልሲሲና ሌላው ዕጩ ሃምዳን ሳባሂ ጥብቅ የእስልምና እምነት ተከታይ መኾናቸው ቢታወቅም ባለፈው እሑድ የምሥራቁም የምዕራቡም የክርስትና እምነት ተከታዮች ባከበሩት የጸሎተ ቅዳሴ ሥነ ሥርዓት ላይ መገኘታቸው በሀገሪቱ ጋዜጦች ተዘግቧል፡፡
የግብጹ ኦርቶዶክስ ቤተ ክርስቲያን ፓትርያርክ ብፁዕ ወቅዱስ ፖፕ ታዎድሮስ የሚመሩትና ፕሬዝዳንታዊ ዕጩዎቹ የሚገኙበት የትንሣኤ ሌሊቱ ጸሎተ ቅዳሴ ሥነ ሥርዓቱ ከሚፈጽበት የአባሲያ ቤተ ክርስቲያን ወጣት አገልጋዮች ጋራ በመተባበር ጥብቅ የጸጥታ ቁጥጥርና የደኅንነት ጥበቃ የሚደረግበት እንደኾነ ተዘግቧል፡፡
ሃይማኖት ለልማት ከሚኖረው አስተዋፅኦ አንፃር ከፍተኛ አጽንዖት ተሰጥቶ በሚነገርበት ልማታዊ መንግሥት የፖሊቲካ መሪዎቻችን እንደየእምነታቸው በአማኒው የሥርዓተ አምልኮ አፈጻጸም ወቅት በመካከሉ መታየት የተለመደና የብሔራዊ ኩራት ምንጭ ኾኖ የሚታይበት ዘመን እናይ ይኾን?
ከብሔራዊ ቤተ መንግሥት ደብረ ገነት ልደታ ለማርያም ቤተ ክርስቲያን ለአዲስ አበባ ሀገረ ስብከት የተጻፈው ደብዳቤ

የትንሣኤው ትርጉም በዓሉና አከባበሩ

በጠ/ቤተ ክህነት የዕቅድና ልማት መምሪያ ምክ/ሓላፊ

• «ትንሣኤ» የሚለው ቃል የግእዝ ቋንቋ ነው፡፡
  
•  መገኛ ቃሉም «ተንሥአ» = ተነሣ የሚለው ግሥ ይሆናል፡፡
  
• «ትንሣኤ» ማለት ታዲያ = መነሣት፣ አነሣሥ ሐዲስ ሕይወት ማግኘት ማለትን ያመለክታል፡፡
  
•  «ትንሣኤ» በሊቃውንተ ቤተ ክርስቲያን በየመልኩ፣ በየዐይነቱ ሲተረጐም ዐምስት ክፍል አለው፡፡
  
• «ትንሣኤ» የሚለው ቃል የግእዝ ቋንቋ ነው፡፡
  
• መገኛ ቃሉም «ተንሥአ» = ተነሣ የሚለው ግሥ ይሆናል፡፡
  
• «ትንሣኤ» ማለት ታዲያ = መነሣት፣ አነሣሥ ሐዲስ ሕይወት ማግኘት ማለትን ያመለክታል፡፡
  
• «ትንሣኤ» በሊቃውንተ ቤተ ክርስቲያን በየመልኩ፣ በየዐይነቱ ሲተረጐም ዐምስት ክፍል አለው፡፡
  

• አንደኛው «ትንሣኤ» ኅሊና ነው፡፡ ይህም ማለት ተዘክሮተ እግዚአብሔር ነው፡፡
  
•  ሁለተኛውም «ትንሣኤ» ልቡና ነው፡፡ የዚህም ምስጢሩ ቃለ እግዘብሔርን መስማትና በንስሐ እየታደሱ በሕይወት መኖር ነው፡፡
  
•  ሦስተኛው «ትንሣኤ» ለጊዜው የሙታን በሥጋ መነሣት ይሆናል፡፡ ነገር ግን ድጋሚ ሞት ይከተለዋል፡፡
  
• አራተኛው «ትንሣኤ» የክርስቶስ በገዛ የባሕርይ ሥልጣኑ ሞትን ድል አድርጎ መነሣት ነው፡፡ የእርሰ ትምህርታችንም መሠረት ይኸው እንደሆነ ይታወሳል፤ ብለን ተስፋ አናደርጋለን፡፡
  
• ዐምስተኛውና የመጨረሻው «የትንሣኤ» ደረጃም የባሕርይ አምላክ የጌታችን የመድኀኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስን «ትንሣኤ» መሠረት ያደረገ «ትንሣኤ ዘጉባኤ» ነው፡፡ ይህም ከዓለም ኅልፈት በኋላ ሰው ሁሉ እንደየሥራው ለክብርና ለውርደት፣ ለጽድቅና ለኩነኔ በአንድነት የሚነሣው የዘለዓለም ትንሣኤ ይሆናል፡፡
  
• ወደተነሣንበት ዐላማ ስንመለስ የትንሣኤ በዓል በቃሉም ምስጢር በይዘቱም ስለሚመሳሰሉ ጥላው ምሳሌውም፣ ስለሆነ «ፋሲካ» ተብሎ ይጠራል፡፡
  
• «ፋሲካ» ማለት በዕብራይስጥ ቋንቋ «ፌሳሕ» በጽርእ በግሪክኛው «ስኻ» ይባላል፡፡ ይህም ወደ እኛው ግእዝና ዐማርኛ ቋንቋችን ሲመለስ ፍሥሕ ዕድወት = ማዕዶት፣ በዓለ ናእት = የቂጣ በዓል፣ እየተቸኮለ የሚበላ መሥዋዕት፣ መሻገር መሸጋገር ማለት ነው፡፡ ነጮቹ በእንግሊዝኛው «ስኦቨር» ይሉታል የዚህም ታሪካዊ መልእክቱ በዘመነ ኦሪት ይከበር የነበረው በዓለ ፋሲካ እስራኤል ዘሥጋ ከግብጽ የባርነት ቀንበር ወደነፃነት የተላለፉበት፣ ከከባድ ሐዘን ወደ ፍጹም ደሰታ፣ የተሸጋገሩበት በዓል ነበር፡፡ በዚህ ኦሪታዊ ምሳሌ በዓል አሁን አማናዊው በዓል «ትንሣኤ» ተተክቶበታል፡፡
  
• ፋሲካ፣ በዓለ ትንሣኤ በዘመነ ሐዲስ እስራኤል ዘነፍስ የሆኑት ምእመናነ ክርስቶስ ትንሣኤውን የሚያከብሩበት ዕለት ሆኖ በእርሱ ትንሣኤ
  
• ከኀጢአት ወደ ጽድቅ፣
  
• ከኀሳር = ከውርደት ወደክብር፣
  
• ከጠላት ሰይጣን አገዛዝ ወደ ዘለዓለማዊ ነፃነት፣
  
• ከአደፈ፣ ከጐሰቆለ አሮጌ ሕይወት ወደ ሐዲሰ ሕይወት የተሻገሩበት ታላቅ መንፈሳዊ የነፃነት በዓል ነው፡፡
  

- ክርስቲያኖች የትንሣኤን በዓል በታላቅ ደስታና መንፈሳዊ ስሜት ያከብሩታል፡፡ ስለዚህም ከበዓላት ሁሉ የበለጠ ሆኖ ይታያል፡፡

- መድኀኒታችን ሞትን በሞቱ ድል መትቶ፣ ስሙና መቃብርን አጥፍቶ በሥልጣኑ የተነሣው መጋቢት 29 ቀን በ34 ዓ.ም እንደሆነ ታሪከ ቤተ ከርስቲያን ያስረዳል፡፡

- የትንሣኤ በዓል መከበር የጀመረው በቅዱሳን ሐዋርያትና በሰብዐ አርድእት፣ ኋላም በየጊዜው በተነሡት ተከታዮቹ ምእመናን ነው፡፡ ድምቀቱና የአከባበር ሥርዐቱ ይበዛ ይቀነስ እንደሆን እንጂ መከበሩ ተቋርጦ አያውቅም፡፡ «እንኳን ለብርሃነ ትንሣኤው አደረሰን»

- ሲወርድ ሲወራረድ ከዚህ በደረሰው ትውፊት መሠረት የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን ግብረ ሕማማቱን ስታነብ ሰንብታ ለትንሣኤ እሑድ አጥቢያ ማታ በ2 ሰዓት «ለጸሎት ተሰብሰቡ» የደወል ድምፅ ታሰማለች፡፡

- ካህናቱ ተሰብስበው ሥርዐቱን በጸሎት ይጀምራሉ፡፡ ሕዝቡም ይሰበሰባል፡፡ ቤተ ክርስቲያኑንም ይሞላዋል፡፡

- ካህናቱ ሁሉ ለጸሎተ ፍትሐትም፣ ለሥርዐቱም መዝሙረ ዳዊት፣ ነቢያት፣ ሰሎሞንና ውዳሴ ማርያም ከደገሙ በኋላ «ተፈሥሒ ማርያም ለአዳም ፋሲካሁ» የሚለውን ግጥማዊ የደስታ መዝሙር ይዘምራሉ፡፡

- ቀጥሎም ምንባባቱና ሌላውም ሥርዐት ከተፈጸመ በኋላ ጸሎተ አኰቴት ተደርሶ ዲያቆኑ «ወተንሥአ እግዚአብሔር ከመ ዘንቃህ እምንዋም፣ ወከመ ኀያል ወኅዳገ ወይን፣ ወቀተለ ፀሮ በድኅሬሁ = እግዚአብሔር ከእንቅልፍ እንደሚነቃ ተነሣ፤ የወይን ስካር እንደተወው ኀያል ሰውም፣ ጠላቱን በኋላው ገደለ፡፡» የሚለውን የዳዊት መዝሙር ለመስበክ = ለመዘመር ነጭ ልብሰ ተክህኖ ለብሶ አክሊል ደፍቶ፣ የመጾር መስቀል ይዞ፣ እንደእርሱው ነጭ ልብሰ ተክህኖ በለበሱ ደማቅ የጧፍ መብራት በሚያበሩና ድባብ = ጃንጥላ በያዙ ሁለት ዲያቆናት በግራ በቀኝ ታጅቦ ከመቅደስ ብቅ ብሎ በቅድስት ይቆማል፡፡ መዝ. 77-65 ይህም በጌታችን መቃብር በራስጌና በግርጌ በታዩት መላእክት ምሳሌ ነው፡፡ ዮሐ.20-12

ትንሣኤ ዘክርስቶስ - የክርስቶስ ትንሳኤ

                                                          

• ሦስት መዓልት እና ሦስት ሌሊት በመቃብር፤
• ሦስት መዓልት እና ሦስት ሌሊት የሞላው እንዴት ነው?፤
• እንዴት ተነሣ?
• ለምን በአዲስ መቃብር ተቀበረ?
• እንዴት በዝግ መቃብር ተነሣ?
• መቃብሩን ማን ከፈተው?

(መልአከ ሰላም ቀሲስ ደጀኔ ሺፈራው/ PDF):- ጌታችን  አምላካችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ድኅነተ ዓለምን በመስቀል ላይ ከፈጸመ በኋላ በአካለ ሥጋ ወደ መቃብር ወረደ÷ ይኸውም በመቃብር ፈርሶ በስብሶ መቅረትን ሊያስቀርልን ነው፡፡ በአካለ ነፍስ ደግሞ ወደ ሲኦል ወረደ÷ ይኸውም በሲኦል ለነበሩ ነፍሳት ነፃነትን ይሰብክላቸው ዘንድ ነው፡፡ መለኮት፥ በተዋሕዶ፥ ከሥጋም ከነፍስም ጋር ነበረ፡፡ ለዚህ ነው፥ መቃብር ሥጋን ሊያስቀረው ያልቻለው፤ ሲኦልም ነፍስን ማስቀረት አልተቻለውም፡፡
ቅዱስ ዳዊት፡- « ነፍሴን በሲኦል አትተዋትምና ቅዱስህንም መበስበስን ያይ ዘንድ አትተዋትም» ያለው ይኽንን ታላቅ ምሥጢር በትንቢት ቃል ሲናገር ነው፡፡ መዝ ፲፭÷፲፡፡ ሐዋርያው  ቅዱስ ጴጥሮስም፡- «ክርስቶስ ደግሞ ወደ እግዚአብሔር (ወደ አብ÷ ወደ ራሱና ወደ መንፈስ ቅዱስ) እንዲያቀርበን፥ እርሱ ጻድቅ ሆኖ ስለ ዓመፀኞች አንድ ጊዜ በኃጢአት ምክንያት (ስለ ሰው ልጆች ኃጢአት ተላልፎ በመሰጠት) ሞቶአልና፤ በሥጋ ሞተ (በፈቃዱ ነፍሱን ከሥጋው ለየ)÷ በመንፈስ ግን ሕያው ሆነ÷ (ያን ሥጋ ነፍስ እንድተለየችው መለኰት አልተለየውም)÷ በእርሱም ደግሞ (መለኰት በተዋሐዳት ነፍስ) ሄዶ በወኅኒ ለነበሩት ነፍሳት ሰበከላቸው፤» ብሏል።

 ሦስት መዓልት እና ሦስት ሌሊት በመቃብር፤

ጌታችን በከርሰ መቃብር የቆየው ሦስት መዓልትና ሦስት ሌሊት ነው፡፡ «ሥጋዬ ደግሞ በተስፋ ታድራለች፤» የሚለው ቃለ ትንቢት የሚያረጋግጥልን ይኽንኑ ነው፡፡ መዝ ፲፭፥፱፡፡ ምሥጢራዊ ትርጉሙም «ወደ መቃብር የወረደ ሥጋዬ በተስፋ ትንሣኤ ሦስት መዓልትና ሦስት ሌሊት በመቃብር አደረ፤» ማለት ነው፡፡ ተስፋ ትንሣኤውም በተዋሕዶ ከሥጋ ጋር ወደ መቃብር የወረደ መለኰት ነው፡፡ ነቢዩ ሆሴዕም፡- «ኑ÷ ወደ እግዚአብሔር እንመለስ፤ እርሱ ሰብሮናልና÷ (በሞተ ሥጋ ላይ ሞተ ነፍስን ጨምሮ የፈረደብን እርሱ ነው)÷ እርሱም ይፈውሰናል፤ (መርገመ ሥጋን መርገመ ነፍስን አስወግዶ ከሞት ወደ ሕይወት ያሸጋግረናል)፤ እርሱ መትቶናል÷ እርሱም ይጠግነናል፡፡ ከሁለት ቀን በኋላ ያድነናል፤ በሦስተኛውም ቀን ያስነሣናል፡፡» በማለት ትንሣኤ ክርስቶስ በሦስተኛው ቀን መሆኑን አረጋግጧል፡፡ ሆሴ ፮÷፲፪፡፡ ይልቁንም ጌታችን ራሱ በመዋዕለ ሥጋዌው፡- ከሽማግሌዎችና ከካህናት አለቆች ከጻፎችም ብዙ መከራ ይቀበልና ይገደል ዘንድ፥ በሦስተኛውም ቀን ይነሣ ዘንድ እንዲገባው ለደቀመዛሙርቱ በግልጥ ነግሯቸዋል፡፡ ማቴ ፲፮÷፳፩፡፡ በገሊላም ሲመላለሱ፡- «ወልደ ዕጓለ እመሕያው ክርስቶስ በሰዎች እጅ አልፎ ይሰጥ ዘንድ አለው÷ ይገድሉትማል÷ በሦስተኛውም ቀን ይነሣል፤» ብሏቸዋል፡፡ ማቴ ፲፯÷፳፡፡ ጻፎችና ፈሪሳውያንም ምልክት በጠየቁት ጊዜ፡- «ክፉና አመንዝራ ትውልድ ምልክት ይሻል÷ ከነቢዩም ከዮናስ ምልክት በቀር ምልክት አይሰጠውም፡፡ ዮናስ በዓሣ አንበሪ ሆድ፥ ሦስት ቀንና ሦስት ሌሊት እንደነበረ÷ እንዲሁ የሰው ልጅ (ወልደ ዕጓለ እመሕያው ክርስቶስ) በምድር ልብ ሦስት ቀንና ሦስት ሌሊት ይኖራል፡፡» ብሏቸዋል፡፡ ማቴ ፲፪፥፴፰-፵።

ሦስት መዓልት እና ሦስት ሌሊት የሞላው እንዴት ነው?፤

ጌታ በከርሰ መቃብር የቆየው ሦስት መዓልትና ሦስት ሌሊት ነው፡፡ ይኽንንም ለመረዳት ዕብራውያን ዕለታትን እንዴት እንደሚቆጥሩ ማወቅ ያስፈልጋል፡፡ እኛ በሀገራችን የሌሊቱን ሰዓት መቁጠር የምንጀምረው ከዋዜማው ከምሽቱ አንድ ሰዓት ነው÷ የቀኑን ሰዓት መቁጠር የምንጀምረው ደግሞ ከማለዳው አንድ ሰዓት ጀምሮ ነው፡፡ የሌሊቱ ሰዓት የሚያ ልቀው ከማለዳው አሥራ ሁለት ሰዓት ሲሆን፥ የቀኑ ደግሞ ከምሽቱ አሥራ ሁለት ሰዓት ሲሆን ነው፡፡ የቀኑም የሌሊቱም ሰ ዓት ተደምሮ ሃያ አራት ሰዓት ይሆናል፡፡ ሁሉም ሰዓት ዕለቱን ይወክላል፡፡ ለምሳሌ አንድ ሰው እሑድ ዕለት ከሃያ አራቱ ሰዓ ት በአንዱ ቢወለድ እሑድ ተወለደ ይባላል÷ ቢሞትም እሑድ ሞተ ይባላል፡፡ ዕለቱ በሚጀምርበትም ሰዓት ሆነ፥ በሚያልቅ በት ሰዓት፥ ድርጊቱ ቢፈጸም ያ ሰዓት እንደ አንድ መዓልትና እንደ አንድ ሌሊት ይቆጠራል፡፡ አውሮፓውያን አንድ ብለው ሰዓት መቁጠር የሚጀምሩት በእኛ አቆጣጠር ከሌሊቱ ሰባት ሰዓት ነው፡፡ እስከ ሃያ አራት ይቆጥሩና በእኛ አቆጣጠር ከሌሊቱ ስድስት ሰዓት ሲሆን ይጨርሳሉ፡፡ ሃያ አራት ሰዓት ሲሆን ዜሮ ይሉና እንደገና አንድ ብለው መቁጠር ይጀምራሉ፡፡ በሌላ አነጋገር ከሌሊት እስከ ሌሊት ይቆጥራሉ፡፡ አሜሪካውያን ደግሞ በእኛ ከሌሊቱ ሰባት ሰዓት ሲሆን አንድ ብለው ይጀምሩና በእኛ ከቀኑ ስድስት ሰዓት ሲሆን አሥራ ሁለት ብለው ይጨርሳሉ፡፡ ከዚያም በእኛ አቆጣጠር ከቀኑ ሰባት ሰዓት እንደገና አንድ ብለው ይጀምሩና በእኛ ከሌሊቱ ስድስት ሰዓት ሲሆን አሥራ ሁለት ብለው ይጨርሳሉ፡፡

 ዕብራውያን ግን ዕለትን መቁጠር የሚጀምሩት ከዋዜማው ማለትም በአውሮፓውያን ከአሥራ ሰባት ሰዓት÷ በአሜሪካውያን ከአምስት ሰዓት (P.M.) ÷ በእኛ ደግሞ ከምሽቱ አሥራ አንድ ሰዓት ጀምሮ ነው፡፡ ከዚህ ሰዓት ጀምሮ እስከ ቀኑ አሥራ አንድ ሰዓት ድረስ ሃያ አራት ሰዓት ቆጥረው አንድ ቀን ይላሉ፡፡ ከላይ እንደተገለጠው እያንዳንዱ ሰዓት የዕለቱን መዓልትና ሌሊት ይወክላል፡፡ በዚህ መሠረት ጌታችን ከመስቀል ወርዶ የተቀበረው ዓርብ ቅዳሜ ከመግባቱ በፊት ነው፡፡ ዓርብ ዕለቱ የሚጀምረው ከዋዜማው ሐሙስ በእኛ አቆጣጠር ከቀኑ አሥራ አንድ ሰዓት ጀምሮ ነው፡፡ ስለዚህ ጌታ የተቀበረው በዓርብ ሃያ አራት ሰዓት ክልል ውስጥ በመሆኑ እንደ አንድ መዓልትና ሌሊት ይቆጠራል፡፡ ሁለተኛው ደግሞ ዓርብ ከቀኑ አሥራ አንድ ሰዓት ጀምሮ እስከ ቅዳሜ ቀን አሥራ አንድ ሰዓት ያለው ነው፡፡ ሦስተኛው ደግሞ ቅዳሜ ከቀኑ አሥራ አንድ ሰዓት ጀምሮ እስከ እሑድ ቀን አሥራ አንድ ሰዓት ያለው ነው፡፡ ከዚህ በኋላ የሰኞ ምሽት ይገባል፡፡ ጌታ የተነሣው በሦስተኛው ቀን እሑድ መንፈቀ ሌሊት ነው።

እንዴት ተነሣ?

ጌታችን አምላካችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ከሙታን ተለይቶ የተነሣው በታላቅ ኃይልና ሥልጣን ነው፡፡ ይህ ኃይልና ሥልጣን የባሕርይ ገንዘቡ ነው፡፡ ይኽንንም፡- «ነፍሴን ደግሞ አነሣት ዘንድ (ሰውነቴን ከሞት አነሣት ዘንድ) አኖራለሁና (በፈቃዴ እሞታለሁና)፤ ስለዚህ አብ ይወደኛል፡፡ እኔ በፈቃዴ አኖራታለሁ እንጂ (ነፍሴን በፈቃዴ ከሥጋዬ ለይቼ በገነት÷ ሥጋዬንም በመቃብር አኖራቸዋለሁ እንጂ) ከእኔ ማንም አይወስዳትም፡፡ (ያለ እኔ ፈቃድ የሚፈጸም ምንም ነገር የለም)፡፡ ላኖራት (ነፍሴን በገነት÷ ሥጋዬን በመቃብር ላኖራቸው) ሥልጣን አለኝ፤ ደግሞም ላነሣት (ነፍሴን ከሥጋዬ አዋሕጄ ላነሣት) ሥልጣን አለኝ፡፡» በማለት አስቀድሞ ተናግሮታል፡፡ ዮሐ ፲÷፲፯-፲፰፡፡ ነቢዩ ኢሳይያስ፡- «ተጨነቀ ተሣቀየም አፉንም አልከፈተም፤ ለመታረድ እንደሚነዳ ጠቦት÷ በሸላቶቹም ፊት ዝም እንደሚል በግ እንዲሁ አፉን አልከፈ ተም፡፡» በማለት መናገሩ ኢየሱስ ክርስቶስ በፈቃዱ እንደሚሞት የሚያጠይቅ ትንቢት ነበር፡፡ ኢሳ ፶፫፥፯፡፡ ሐዋርያው ቅዱስ ጴጥሮስም ከዚህ የሚመሳሰል ቃል ተናግሯል፡፡ ፩ኛጴጥ ፪÷፳፴፡፡ በዚህ ዓይነት ነቢያትም ሐዋርያትም የተናገሩለት ኢየሱስ ክርስቶስ በኃይሉ በሥልጣኑ ሞትን ድል አድርጐ÷ ሙስና መቃብርን አጥፍቶ ተነሥቷል፡፡ እርሱ የትንሣኤና የሕይወት ባለቤት ነውና፡፡ ዮሐ ፲፩÷፳፭፡፡

ይህ እንዲህ ከሆነ÷ ሐዋርያው ቅዱስ ጴጥሮስ፡- «የሕይወትን ራስ ገደላችሁት፤» በማለት አይሁድን ከወቀሳቸው በኋላ፡- «እርሱን ግን እግዚአብሔር ከሙታን አስነሣው፤» ለምን አለ? የሚል ጥያቄ ይነሣ ይሆናል፡፡ ይኽንን ኃይለ ቃል በመያዝ «አብ አስነሣው እንጂ በራሱ አልተነሣም፤» የሚሉ አሉና፡፡ እነዚህም ትርጓሜውን ያልተረዱ ምሥጢሩን ያላስተዋሉ ሰዎች ናቸው፡፡ ሐዋርያው «እግዚአብሔር አስነሣው፤» ያለው «እግዚአብሔር» የሚለው ስም የሦስቱም መጠሪያ እንጂ የአብ ብቻ አለመሆኑን ስለሚያውቅ ነው፡፡ ምክንያቱም፦ ወልድም እግዚአብሔር ተብሎ ይጠራል፡፡ ዮሐ ፩÷፩ ፣ የሐዋ ፳÷፳፰፡፡ መንፈስ ቅዱስም እግዚአብሔር ተብሎ ይጠራል፡፡ ዮሐ ፩÷፪፡፡ ስለዚህ፦ ሥላሴ በፈቃድ አንድ በመሆናቸው፥ «አንዲት በሆነች በአብ በራሱና በመንፈስ ቅዱስ ፈቃድና ሥልጣን ተነሣ፤ አንድም፦ ወደ መቃብር የወረደ ሥጋ፥ መለኰት የተዋሐደው ስለሆነ ተነሣ፤ ኢየሱስ ክርስቶስ እግዚአብሔር በመሆኑ ተነሣ፤» ተብሎ ይተረጐማል፥ ይታመናል፡፡ ትንቢተ ነቢያትም የሚያረጋግጥልን ይኽንኑ ነው፡፡ «እግዚአብሔርም ከእንቅልፍ እንደሚነቃ ተነሣ÷ የወይን ስካር እንደተወው እንደ ኃያልም ሰው፤ ጠላቶቹንም በኋላቸው መታ፤» ይላል። መዝ ፸፯፥፷፭።

ለምን በአዲስ መቃብር ተቀበረ?

በእስራኤል ባሕል፥ የአባቶቻቸው አፅም ካረፈበት መቃብር፥ የመቀበር ልማድ አላቸው፡፡ ዮሴፍ በግብፅ የእስራ ኤልን ልጆች፡- «እግዚአብሔር ሲያስባችሁ አጥንቴን ከዚህ አንሥታችሁ ከእናንተ ጋር ውሰዱ፤» ብሎ ያማላቸው፥ የአባቶቹ የአብርሃም እና የይስሐቅ የያዕቆብም አፅም ካረፈበት ለመቀበር ፈልጐ ነው፡፡ ዘፍ. ፶÷፳፭፡፡ በቤቴል የነበረውም ሽማግሌ ነቢ ይ፡- «በሞትሁ ጊዜ የእግዚአብሔር ሰው በተቀበረበት መቃብር ቅበሩኝ፤ አጥንቶቼንም በአጥንቶቹ አጠገብ አኑሩ፤» ብሏል ፡፡  ፩ኛነገ ፲፫÷፴፩፡፡ ጌታችን የተቀበረው እንደ እስራኤል ባሕል የቅዱሳን አፅም ካረፈበት ሳይሆን ማንም ካልተቀበረበት ከአዲስ መቃብር ነው፡፡ ይኸውም ዮሴፍ ለራሱ ያዘጋጀው ነው፡፡ «ዮሴፍም ሥጋውን ይዞ በንጹሕ በፍታ ከፈነው÷ ከዓለት በወቀረ ው በአዲሱ መቃብርም አኖረው÷ በመቃብሩም ደጃፍ ታላቅ ድንጋይ አንከባሎ ሄደ፤» ይላል ማቴ ፳፯÷፶፱፡፡ ይህም የሆነው እርሱ ባወቀ በርሱ ጥበብ ነው፡፡ እንዲህም በማድረጉ አይሁድ ለትንሣኤው ምክንያት እንዳያበጁለት አድርጓቸዋል፡፡ በብሉይ ኪዳን እንደተጻፈው፥ ከነቢዩ ከኤልሳዕ መቃብር ተቀብሮ የነበረው ሰው፥ የነቢዩ አጥንት በነካው ጊዜ፥ በተአምር ተነሥቷል። ፪ኛነገ ፲፫÷፳፡፡ እንግዲህ ጌታችንም፥ ከአንዱ ቅዱስ መቃብር ተቀብሮ ቢሆን ኖሮ፥ ሞትን ድል አድርጐ በሚነሣበት ጊዜ «በራሱ አልተነሣም፥ የቅዱሱ አፅም ነው ያስነሣው፤» ባሉት ነበር፡፡ ይኸንን ምክንያት ለማጥፋት ነው፥ በአዲስ መቃብር የተቀበረው።

እንዴት በዝግ መቃብር ተነሣ?

ጌታችንን ዮሴፍ ኒቆዲሞስ ገንዘው ከቀበሩት በኋላ፥ የካህናት አለቆችና ፈሪሳውያን ወደ ጲላጦስ ተመልሰው፡- « ጌታ ሆይ÷ ያ ሰው (ክርስቶስ)፥ ገና በሕይወቱ ሳለ፥ ከሦስት ቀን በኋላ እነሣለሁ፥ እንዳለ ትዝ አለን፡፡ እንግዲህ ደቀመዛሙርቱ መጥተው በሌሊት እንዳይሰርቁት ለሕዝቡም  ከሙታን ተነሣ እንዳይሉ÷ የኋለኛይቱ ስሕተት ከፊተኛይቱ ይልቅ የከፋች ትሆናለችና መቃብሩ እስከ ሦስተኛው ቀን ድረስ እንዲጠበቅ እዘዝ አሉት፡፡ ጲላጦስም፡- ጠባቆች አሉአችሁ፥ እንዳወቃችሁ አስጠብቁ፤» አላቸው፡፡ እነርሱም ሄደው ከጠባቆች ጋር ድንጋዩን አትመው መቃብሩን አስጠበቁ፡፡» ማቴ ፳፯፥ ፷፫÷፷፮፡፡ በታላቅ ድንጋይ የተገጠመው መቃብር፥ ድንጋዩ እንደታተመ፥ ክርስቶስ ሞትን ድል አድርጐ ተነሥቷል፡፡ ይኸውም፦ ምንም የማያግደው መለኰት በተዋሕዶ ከሥጋ ጋር በመቃብር ስለነበረ ነው፡፡ ቅዱስ ቄርሎስ እንደተናገረው፥ በተዋሕዶ፥ የቃል ገንዘብ ለሥጋ፥ የሥጋም ገንዘብ ለቃል በመሆኑ ነው፡፡ ለምሳሌ፦ አይሁድ ብዙ ጊዜ በድንጋይ ቀጥቅጠው ሊገድሉት ሲፈልጉ፥ እያዩት ይሰወርባቸው ከእጃቸውም ይወጣ ነበር፡፡ በመካከላቸው አልፎ ሲወጣ አያዩትም ነበር፡፡ ዮሐ ፰÷፶፱፤ ፲፥፴፱፡፡ ይህም የሆነው፥ እንደ ነፍስና ሥጋ ተዋሕዶ፥ መለኰት ሥጋን በመዋሐዱ ነው፡፡ ከትንሣኤው በኋላም ከአንዴም ሁለት ጊዜ ከተዘጋ ቤት በሩ ሳይከፈት የገባው ለዚህ ነው፡፡ ዮሐ ፳÷፲፱፤ ፳፮፡፡ በልደቱም ጊዜ እመቤታችን ቅድስት ድንግል ማርያም በድንግልና እንደታተመች የተወለደው ለዚህ ነው፡፡ ኢሳ ፯÷፲፬፡፡ ማቴ ፩÷ ፳-፳፫ ፣ ሉቃ ፪÷፮-፯፡

መቃብሩን ማን ከፈተው?

         ጌታችን የተነሣው መግነዝ ፍቱልኝ፥ መቃብሩን ክፈቱልኝ ሳይል ከሆነ፥ «መቃብሩን ማን ከፈተው? ለምንስ ተከ ፈተ?»  የሚል ጥያቄ ይነሣ ይሆናል፤ በወንጌል እንደተጻፈው፥ የአይሁድ ሰንበት ቅዳሜ ካለፈ በኋላ፥ እሑድ በማለዳ፥ ፀሐይ ሲወጣ፥ መግደላዊት ማርያም÷ የያዕቆብም እናት ማርያም ሶሎሜም ሽቱ ሊቀቡት ወደ መቃብሩ መጥተው ነበር፡፡ ትልቁ ጭንቀታቸው «ድንጋዩን ከመቃብሩ ደጃፍ ማን ያንከባልልልናል?» የሚል ነበር÷ ድንጋዩ እጅግ ትልቅ ነበርና፤ አሻቅበውም አይተው ድንጋዩ ተንከባሎ እንደነበር ተመለከቱ፡፡ ወደ መቃብሩም ገብተው ነጭ ልብስ የተጐናጸፈ ጐልማሳ በቀኝ በኩል ተቀምጦ አዩና ደነገጡ፡፡ በጐልማሳ አምሳል የተገለጠላቸው የጌታ መልአክ ነው፡፡ እርሱ ግን፡- «አትደንግጡ፤ የተሰቀለውን የናዝሬቱን ኢየሱስን እንደምትፈልጉ አውቃለሁ፤ ተንሥቷል በዚህ የለም፡፡» አላቸው፡፡ ማር ፲፮÷፩-፮፡፡ ጌታችን በዝግ መቃብር ከተነሣ በኋላ ባዶ የነበረውን መቃብር የከፈተው ይህ የጌታ መልአክ ነው፡፡ የከፈተበትም ምክንያት በእምነት የመጡ እነዚህ ሴቶች ያልተነሣ መስሏቸው ዘወትር በመመላለስ እንዳይቸገሩ ነው፡፡ አንድም ትንሣኤውን እንዳይጠራጠሩ ነው፡፡ በቅዱስ ማቴዎስ ወንጌልም «በሰንበትም መጨረሻ የመጀመሪያው ቀን ሲነጋ፥ መግደላዊት ማርያምና ሁለተኛይቱ ማርያም መቃብሩን ሊያዩ መጡ፡፡ እነሆም የጌታ መልአክ ከሰማይ ስለወረደ ታላቅ የምድር መናወጥ ሆነ፤ ቀርቦም ድንጋዩን አንከባሎ በላዩ ተቀመጠ፡፡ መልኩም እንደ መብረቅ ልብሱም እንደ በረዶ ነጭ ነበረ፡፡ ጠባቆቹም እርሱን ከመፍራት የተነሣ ተናወጡ፡፡ እንደ ሞቱም ሆኑ፡፡ መልአኩም መልሶ ሴቶቹን አላቸው፥ እናንተስ አትፍሩ፤ የተሰቀለውን ኢየሱስን እንደምትሹ አውቃለሁና፤ እንደ ተናገረ ተነሥቶአልና በዚህ የለም፤» የሚል ተጽፏል፡፡ ማቴ ፳፰÷፩-፮፡፡ ደቀ መዛሙርቱ በእርግጠኝነት ትንሣኤውን ያመኑት መልአኩ ወደ ከፈተው መቃብር ገብተው መግነዙን ካዩ በኋላ ነው። ዮሐ ፳፥፯።

በኲረ ትንሣኤ፤

ጌታችን አምላካችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ለባሕርይ አባቱ፥ ለአብ ለእናቱ ለድንግል ማርያምም የበኵር ልጅ ነው፡፡ ዕብ ፩÷፮፣ ሉቃ ፪÷፯፡፡ ለበጎ ነገርም ሁሉ በኵር በመሆኑ የትንሣኤያችንም በኵር እርሱ ነው፡፡ «አሁን ግን ክርስቶስ ላንቀላፉት በኵራት ሆኖ ከሙታን ተነሥቷል፡፡ ሞት በሰው (በቀዳማዊ አዳም) በኵል ስለመጣ፥ ትንሣኤ ሙታን በሰው (በተዋሕዶ ሰው በመሆኑ ዳግማዊ አዳም በተባለ በክርስቶስ) በኩል ሆኗልና፡፡ ሁሉ በአዳም እንደሚሞቱ እንዲሁ ሁሉ በክርስቶስ ደግሞ ሕያዋን ይሆናሉና፡፡ ነገር ግን እያንዳንዱ በራሱ ተራ ይሆናል፤ ክርስቶስ እንደ በኵራት ነው፤» ይላል፡፡ ፩ኛቆሮ ፲፭÷፳-፳፫፡፡ በተጨማሪም፡- «በሰማይና በምድር ያሉት ሁሉ በእርሱ ተፈጥሯልና፥ ከፍጥረት ሁሉ በፊት በኵር ነው፡፡ (ከፍጥረታት በፊት የነበረ÷ የፍጥረታት አለቃ÷ የፈጠረውን ፍጥረት የሚገዛ ነው)፤ ሁሉ በእርሱና ለእርሱ ተፈጥሯል ፤ እርሱም ከሁሉ በፊት ነው፤ (ለዘመኑ ጥንት የሌለው ከአብና ከመንፈስ ቅዱስ ጋር በአንድነት በህልውና የነበረ ነው)፤ ሁሉም በእርሱ ተጋጥሟል፡፡ እርሱም የአካሉ ማለት የቤተ ክርሰቲያን ራስ ነው፤ እርሱም በሁሉ ፊተኛ ይሆን ዘንድ መጀመሪያ ከሙታንም በኵር ነው፡፡» የሚል አለ፡፡ ቈላ ፩÷፲፮-፲፰፡፡ ቅዱስ ዮሐንስም፡- «ካለውና ከነበረው ከሚመጣውም÷ በዙፋኑም ፊት ካሉት ከሰባቱ መናፍስት÷ ከታመነውም ምስክር ከሙታንም በኵር የምድርም ነገሥታት ገዥ ከሆነ ከኢየሱስ ክርስቶስ ጸጋና ሰላም ለእናንተ ይሁን፤» ብሏል። ራእ ፩፥፭።

 በብሉይ ኪዳን እነ ኤልያስ÷ እነ ኤልሳዕ ሙት አስነሥተዋል፡፡ ፩ኛነገ ፲፯፥፳፪ ፣ ፪ኛነገ ፬÷፴፪-፴፰፡፡ በአዲስ ኪዳንም ራሱ ባለቤቱ የመኰንኑን ልጅ ÷ የመበለቲቱን ልጅ÷ አልዓዛርንም ከሞት አንሥቷቸዋል፡፡ ማቴ ፱÷፳፭፣ ሉቃ ፯÷፲፭ ፣ ዮሐ ፲፩÷፵፬፡፡ ነፍሱን በመስቀል ላይ በፈቃዱ አሳልፎ በሰጠም ጊዜ አያሌ ሙታን ከእግረ መስቀሉ ተነሥተዋል፡፡ ማቴ ፳፯÷፶፫፡፡ እነዚህ ሁሉ በኵረ ትንሣኤ አልተባሉም፡፡ ምክንያቱም፦ አንደኛ፥ በራሳቸው ኃይል የተነሡ አይደሉም፡፡ ሁለተኛ፥ ለተወሰነ ጊዜ ከኖሩ በኋላ ተመልሰው ሞተው ትንሣኤ ዘጉባኤን የሚጠብቁ ሆነዋል፡፡ ሦስተኛ፥ ፍጡራን ናቸው፡፡ ኢየሱስ ክርስቶስ ግን የባሕርይ አምላክ በመሆኑ በራሱ ኃይልና ሥልጣን ተነሥቷል፡፡ ዳግመኛም አይሞትም፡፡ ይኽንንም፡- «ክርስቶስ ከሙታን ተነሥቶ ወደፊት እንዳይሞት፥ ሞትም ወደፊት እንዳይገዛው እናውቃለንና ÷ መሞትን አንድ ጊዜ ፈጽሞ ለኃጢአት ሞቷልና፡፡» በማለት ሐዋርያው ገልጦታል፡፡ ሮሜ ፮÷፱፡፡ ጌታችንም፡- «ፊተኛውና መጨረሻው ሕያውም እኔ ነኝ፥ ሞቼም ነበርሁ እነሆም ከዘላለም እስከ ዘላለም ድረስ ሕያው ነኝ፤» ብሏል። ራእ ፩፥፲፰።

ከትንሣኤው በኋላ ለምን ተመገበ?

ጌታችን በተዘጋ ቤት ገብቶ ለደቀ መዛሙርቱ በተገለጠ ጊዜ፥ መንፈስ የሚያዩ መስሏቸው ኅሊናቸው ደንግጦ÷ ልባቸውም ፈርቶ ነበር፡፡ እርሱም፡- «ስለ ምን ትደነግጣላችሁ? ስለምንስ አሳብ በልባችሁ ይነሣል? እኔ ራሴ እንደሆንሁ እጆቼንና እግሮቼን እዩ፤ በእኔ እንደምታዩት÷ መንፈስ ሥጋና አጥንት የለውምና፥ እኔን ዳስሳችሁ እዩ፤» ካላቸው በኋላ እጆቹንና እግሮቹን አሳይቷቸዋል። እነርሱም ከደስታ የተነሣ ገና ስላላመኑ ሲደነቁ ሳሉ፡- «በዚህ አንዳች የሚበላ አላችሁን?» አላቸው። እነርሱም ከተጠበሰ ዓሣ አንድ ቁራጭ ከማር ወለላም ሰጡት፤ ተቀብሎም በፊታቸው በላ፥ ይላል። ሉቃ ፳፬÷፴፮ -፵፫። ለሦስተኛ ጊዜ በጥብርያዶስ በተገለጠላቸውም ጊዜ አብሯቸው ተመግቧል፡፡ ዮሐ ፳፩÷፱-፲፬። ይኽንንም ያደረገው ከትንሣኤ በኋላ መብላት መጠጣት ኖሮ አይደለም፡፡ አለማመናቸውን ለመርዳት ነው፡፡ ደቀመዛሙርቱ በተዋሐደው ሥጋ ለመነሣቱ እርግጠኞች እንዲሆኑ ነው፡፡ ከወንጌሉ እንደምንረዳው ደቀመዛሙርቱ ይበልጥ እርግጠኞች የሆኑት ስላዩት ሳይሆን፥ ያቀረቡለትን በመብላቱና በመጠጣቱ ነውና፡፡

ለምን አትንኪኝ አላት?

መግደላዊት ማርያም ገና ሰማይና ምድሩ ሳይላቀቅ፥ በማለዳ፥ ሽቱ ልትቀባው ከመቃብሩ አጠገብ ተገኝታ ነበር። እንደደረሰችም ድንጋዩ ከመቃብሩ አፍ ተፈንቅሎ አየች። ይህች ሴት በሦስተኛው ቀን እንደሚነሣ ከባለቤቱ ብትሰማም፥ « እንደተናገረ ተነሥቶ ነው፤» ብላ አላመነችም። ላለማመኗም ምክንያት የሆነው፥ «እኛ ተኝተን ሳለን ደቀመዛሙርቱ በሌሊት ሰረቁት፤» የሚለው የጭፍሮች ወሬ ነው። ጭፍሮቹ እውነትን በሐሰት ለውጠው ይኽንን ያወሩት፥ በገንዘብ ተደልለው ነው፡፡ ማቴ ፳፰÷፲፩-፲፭፡፡ ለዚህ ነው ወደ ደቀመዛሙርቱ ሄዳ፡- «ጌታን ከመቃብር ወስደውታል፥ ወዴትም እንዳኖሩት አላውቅም፤» ያለቻቸው፡፡ ዮሐ ፳÷፪፡፡ ከመቃብሩ ራስጌና ግርጌ ሁለት መላእክት ተገልጠውላት፡- «አንቺ ሴት ስለምን ታለቅሻለሽ?» ባሏት ጊዜም፥ «ጌታዬን ወስደውታል፥ ወዴትም እንዳኖሩት አላውቅም፤» ብላቸዋለች፡፡ ዮሐ ፳÷፲፫፡፡ በመጨረሻም ጌታ ራሱ ተገልጦላት፡- «አንቺ ሴት ስለምን ታለቅሻለሽ? ማንንስ ትፈልጊያለሽ?» ሲላት አላወቀችውም፡፡ ለዚህ ነው፥ አትክልት ጠባቂ መስሏት፡- «ጌታ ሆይ፥ አንተ ወስደኸው እንደሆንህ፥ ወዴት እንዳኖርኸው ንገረኝ፥ እኔም ወስጄ ሽቱ እንድቀባው፤» ያለችው፡፡ ዮሐ. ፳÷፲፭፡፡ በዚህን ጊዜ፥ «ማርያም»፥ ብሎ በስሟ ቢጠራት በድምፁ አወቀችውና «ረቡኒ ( መምሕር ሆይ)» አለችው፡፡ መልኩን አይታ፥ ድምፁን ሰምታ÷ ትንሣኤውን አረጋግጣ፥ «አምላኬ» አላላችውም፡፡ ስለዚህ «ገና ወደ አባቴ አላረግሁምና፤ አትንኪኝ፥ ነገር ግን ወደ ወንድሞቼ (ወደ ደቀመዛሙርቴ) ሄደሽ እኔ ወደ አባቴና ወደ አባታችሁ÷ ወደ አምላኬና ወደ አምላካችሁ አርጋለሁ ብሏል፥ ብለሽ ንገሪያቸው፤» አላት፡፡ እንዲህም ማለቱ የእርሱ የእግዚአብሔር ልጅ መባልና የእነርሱ የእግዚአብሔር ልጆች መባል ፍጹም የተለያየ በመሆኑ ነው፡፡ እርሱ፥ «አባቴ» ቢል የባሕርይ ልጅ በመሆኑ ነው፡፡ እነርሱ ግን የጸጋ ልጆች ናቸው፡፡ እርሱ፥ «አምላኬ» ቢል ስለተዋሐደው ሥጋ ነው፡፡ የተዋሐደው የፈጠረውን ሥጋ ነውና ፡፡ እነርሱ ግን «አምላካችሁ» ቢባሉ ፍጡራን ስለሆኑ ነው፡፡ በዚህም እርሱ ፈጣሪ እነርሱ ፍጡራን መሆናቸውን አስረግጦ ተናግሯል፡፡ ቶማስን ግን፡- «ጣትህን ወደዚህ አምጣና እጆቼን እይ፤ እጅህንም አምጣና በጎኔ አግባው ፤ ያመንህ እንጂ ያላመንህ አትሁን፤» ብሎታል፡፡ ዮሐ ፳፥፳፯ ፡፡ ምክንያቱም አይቶ፥ ዳስሶ፥ «ጌታዬ አምላኬም» ብሎ የሚያምን ነውና፡፡ አንድም ሥጋውንና ደሙን ለመዳሰስ÷ ለመፈተት፥ የተጠራ የተመረጠም ካህን ነውና፡፡

ተስፋ ትንሣኤ፤

በብሉይ ኪዳን ዘመን ሁሉም በአዳም ኃጢአት ምክንያት እየተኰነኑ በሞተ ነፍስ ተይዘው ወደ ሲኦል ይወርዱ ነበር ። ፩ኛ ቆሮ ፲፭ ÷፳፪፡፡ «ነገር ግን በአዳም መተላለፍ ምሳሌ ኃጢአትን ባልሠሩት ላይ እንኳ ከአዳም ጀምሮ እስከ ሙሴ ( እስከ ክርስቶስ) ድረስ ሞት ነገሠ፤» የተባለው ለዚህ ነው፡፡ ሮሜ ፭÷፲፬፡፡ ከዚህ የተነሣ እነ አብርሃም እንኳ ሳይቀሩ የወረዱት ወደ ሲኦል ነው፡፡ እነ ኢሳይያስ፡- «ጽድቃችንም ሁሉ እንደመርገም ጨርቅ ነው፤» ያሉት ለዚህ ነው፡፡ ኢሳ ፷፬ ÷፮፡፡ እነ ኤርምያስም፡- «ለሥጋ ለባሽ ሁሉ ሰላም የለም፥ ስንዴን ዘሩ እሾህንም አጨዱ፡፡» ብለዋል፡፡ ኤር ፲፪÷፲፫። በዚህ ምክንያት የብሉይ ኪዳን፥ ዘመን ዘመነ ፍዳ÷ ዘመነ ኵነ ÷ ዘመነ ጽልመት ተብሏል፡፡ በዚህ ዘመን እነ ቅዱስ ዳዊት፡- «አንሥእ ኃይለከ÷ ወነዓ አድኅነነ፤ ኃይልህን አንሣ÷ እኛንም ለማዳን ና ፤ (በሥጋ ተገልጸህ÷ ሰው ሁነህ አድነን)፤» እያሉ ወልድን ተማጽነዋል፡፡ መዝ 79÷ 2 ፡፡ «ፈኑ ብርሃነከ ወጽድቀከ፤ ብርሃንህንና እውነትህን ላክልን፤ (ብርሃን ወልድን÷ እውነት መንፈስ ቅዱስን ላክልን) ፤ እነርሱ ይምሩን÷ ወደ ቅድስናህ ተራራና ወደ ማደሪያህ÷ (ወደ ገነት ወደ መንግሥተ ሰማያት) ይውሰዱን  »፤ እያሉም አብን ተማጽነዋል፡፡ መዝ ፵÷፫፡፡ ይህም የሚያመለክተው በዚያ በጨለማ ዘመን ሆነው ተስፋቸው የክርስቶስ ትንሣኤ እንደነበረ ነው፡፡ በሞት አጠገብ ሕይወት÷ በመቃብር አጠገብ ትንሣኤ እንዳለ ተስፋ እንዲያደርጉ የሚያደርጋቸው የክርስቶስ ትንሣኤ ነውና፡፡ ያንጊዜ ከሲኦል እንደሚወጡ፥ የተዘጋች ገነትም እንደምትከፈትላቸው ያውቃሉና፡፡

የክርስቶስ ትንሣኤ የአዳም ልጆች በጠቅላላ ትንሣኤ ዘጉባኤን በተስፋ እንዲጠብቁ አድርጓቸዋል፡፡ ይህም ተስፋ ሃይማኖት እንዲይዙ÷ ምግባር እንዲሠሩ አጽንቷቸዋል፡፡ ምድራዊውን እንዲንቁ፥ ሰማያዊውን እንዲናፍቁ አድርጓቸዋል፡፡ « ጽድቅ የሚኖርባትን አዲስ ሰማይና አዲስ ምድር እንደ ተስፋ ቃሉ እንጠብቃለን፡፡» ይላል፡፡ ፪ኛ ጴጥ ፫÷፲፫፡፡ ቅዱሳን በሃይማኖት አይተዋታል፡፡ «አዲስ ሰማይንና አዲስ ምድርንም አየሁ÷ ፊተኛው ሰማይና ፊተኛይቱ ምድር አልፈዋልና÷ ባሕርም ወደፊት የለም፡፡ ቅድስቲቱም ከተማ አዲሲቱ ኢየሩሳሌም ለባልዋ እንደተሸለመች ሙሽራ ተዘጋጅታ ከሰማይ ከእግዚአብሔር ዘንድ ስትወርድ አየሁ፡፡» ይላል፡፡ ራእ ፳፩÷፫፡፡ እግዚአብሔርም፡- «እነሆ÷ አዲስ ሰማይና አዲስ ምድር እፈጥራለሁና፥ የቀደሙትም አይታሰቡም÷ ወደ ልብም አይገቡም፡፡ ነገር ግን በፈጠርሁት ደስ ይበላችሁ፥ ለዘላለምም ሐሴት አድርጉ፤ እነሆ÷ ኢየሩሳሌምን ለሐሴት÷ ሕዝቧንም ለደስታ እፈጥራለሁና፡፡» ብሏል፡፡ ኢሳ ፷፭፥፲፯።

ሙታን እንዴት ይነሣሉ?

እግዚአብሔር የሰውን ልጅ ሲፈጥረው የሚያንቀላፋና የሚነቃ አድርጐ ፈጥሮታል፡፡ ማንቀላፋቱ የሞት፥ መንቃቱ ደግሞ የትንሣኤ ምሳሌ ነው፡፡ አቤል ከሞተ በኋላ በደሙ መናገሩም የትንሣኤ ምሳሌ ነው፡፡ ዘፍ ፬÷፲፡፡ የሄኖክም ከዓይነ ሞት ተሰውሮ በእግዚአብሔር መወሰድ የትንሣኤ ምሳሌ ነው፡፡ ዘፍ ፭÷፳፬፡፡ ፍጥረታት በጠቅላላም ትንሣኤን የሚሰብኩ ናቸው፡፡ የፀሐይ መውጣት የመወለድ÷ የፀሐይ መጥለቅ የመሞት÷ ከጠለቀች በኋላም እንደገና መውጣት የትንሣኤ ምሳሌ ነው፡፡

ጌታችን አምላካችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ሙታን እንደሚነሡ በቃልም በተግባርም አስተምሯል፡፡ በቃል ፡- «በመቃብር ያሉት ሁሉ ድምፁን የሚሰሙበት ሰዓት ይመጣል፤ መልካምም ያደረጉ ለሕይወት ትንሣኤ÷ ክፉም ያደረጉ ለፍርድ ትንሣኤ ይወጣሉና በዚህ አታድንቁ፡፡» ሲል አስተምሯል፡፡ ዮሐ ፭÷፳፱፡፡ በተግባርም የአራት ቀን ሬሳ አልዓዛርን አስነሥቷል፡፡ ዮሐ ፲፩÷፵፫፡፡ ቅዱሳን ነቢያት፡- እነ ኢሳይያስ «ሙታንህ ሕያዋን ይሆናሉ፥ ሬሳዎችም ይነሣሉ፡፡» ብለዋል። ኢሳ ፳፮÷፲፱፡፡ እነ ዳንኤልም፡- «በምድርም ትቢያ ውስጥ ካንቀላፉት ብዙዎች (ሁሉም) ይነቃሉ፤ እኵሌቶችም ወደ ዘላለም ሕይወት÷ እኵሌቶችም ወደ እፍረትና ዘላለም ጉስቊልና፡፡» ብለዋል፡፡ ዳን ፲፪÷፪፡፡ በተለይም ለነቢዩ ለሕዝቅኤል፥ እግዚ አብሔር፦ በአፅም የተሞላ ታላቅ ሸለቆ ካሳየው በኋላ፥ «እነዚህ የደረቁ አጥንቶች ተመልሰው በሕይወት የሚኖሩ ይመስ ልሃልን?» ሲል ጠይቆታል፡፡ ሕዝቅኤልም፡- «እግዚአብሔር ሆይ÷ አንተ ታውቃለህ፤» የሚል መልስ ሰጥቶቷል፡፡ በመጨ ረሻም እነዚህ ሁሉ ሕይወት ዘርተው ሲነሡ አይቷል፡፡ ይኸንንም፡- «እንዳዘዘኝም ትንቢት ተናገርሁ÷ ትንፋሽም ገባባቸው፥ ሕያዋንም ሆኑ÷ እጅግም ታላቅ ሠራዊት ሆነው በእግራቸው ቆሙ፡፡» በማለት ገልጦታል፡፡ ሕዝ ፴፯፥፩-፲፡፡

ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ ስለ ሙታን ትንሣኤ በሚገባ ቋንቋ አብራርቶ በምሳሌ ሲያስተምር «ነገር ግን ሰው፥ ሙታን እንዴት ይነሣሉ? በምንስ ዓይነት አካል ይመጣሉ? የሚል ይኖር ይሆናል፡፡» ብሎ ከጠየቀ በኋላ፥ «አንተ ሞኝ አንተ የምትዘራው ካልሞተ ሕያው አይሆንም፡፡» ብሏል፡፡ ከዚህም አያይዞ «የሙታን ትንሣኤ ደግሞ እንዲሁ ነው፡፡ በመበስበስ ይዘራል÷ ባለመበስበስ ይነሣል፤ በውርደት ይዘራል በክብር ይነሣል፤ በድካም ይዘራል÷ በኃይል ይነሣል፤ ፍጥረታዊ አካል ይዘራል÷ መንፈሳዊ አካል ይነሣል ፤ ፍጥረታዊ አካል ካለ መንፈሳዊ አካል ደግሞ አለ፡፡ እንዲሁ ደግሞ፡- ፊተኛው ሰው አዳም ሕያው ነፍስ ሆነ ተብሎ ተጽፎአል፤ ኋለኛው አዳም (ክርስቶስ) ሕይወትን የሚሰጥ መንፈስ ሆነ፡፡ ነገር ግን አስቀድሞ ፍጥረታዊው ቀጥሎም መንፈሳዊው ነው እንጂ መንፈሳዊው መጀመሪያ አይደለም። የፊተኛው ሰው ከመሬት መሬታዊ ነው። ሁለተኛው ሰው ( ክርስቶስ ) ከሰማይ ነው፡፡ መሬታዊው እንደሆነ መሬታውያን የሆኑት ደግሞ እንዲህ ናቸው÷ ሰማያዊው እንደ ሆነ ሰማያውያን የሆኑት ደግሞ እንዲሁ ናቸው ፡፡ የዚያንም የመሬታዊውን መልክ እንደ ለበስን የሰማያዊውን መልክ ደግሞ እንለብሳለን፡፡» ብሏል። ፩ኛቆሮ ፲፭÷፴፭-፵፱፡፡ በፊልጵስዩስ መልእክቱም፡- «ክቡር ሥጋውን እንደሚስል የተዋረ ደውን ሥጋችንን ይለውጣል፡፡» ብሏል፡፡ ፊል ፫÷፳፩። ሐዋርያው ቅዱስ ዮሐንስም፡- «እርሱን እንድንመስል እናውቃለን፤» ብሏል፡፡ ፩ኛ ዮሐ ፫÷፪።

የትንሣኤ ጸጋ፤

         በክርስቶስ ትንሣኤ ያገኘነው ጸጋ ታላቅ ነው። ከጨለማ ወደ ብርሃን ወጥተናል÷ ከሞት ወደ ሕይወት ተሸጋግረናል ። ሙታን የነበርን ሕያዋን÷ ምድራውያን የነበርን ሰማያውያን÷ ሥጋውያን የነበርን መንፈሳውያን ሆነናል፡፡ «ሞት ሆይ÷ መውጊያህ የት አለ? ሲኦል ሆይ÷ ድል መንሣትህ የት አለ?» የምንል ሆነናል፡፡ ሆሴ ፲፫÷፲፬ ፣ ፩ኛቆሮ ፲÷፶፭፡፡ እንደ ቅዱስ ጳውሎስ «እኛ አገራችን በሰማይ ነውና÷ ከዚያም ደግሞ የሚመጣ መድኃኒትን እርሱንም ጌታን ኢየሱስ ክርስቶስን እንጠ ባበቃለን፤ እርሱም ሁሉን እንኳ ለራሱ ሊያስገዛ እንደሚችልበት አሠራር ክቡር ሥጋውን እንዲመስል የተዋረደውን ሥጋች ንን ይለውጣል፡፡» የምንል ሆነናል፤ ፊል ፫፥ ፳-፳፩፡፡ ናፍቆታችን ሁሉ በትንሣኤ ያገኘነውን ጸጋ እውን ማድረግ ነው፡፡ «ድንኳን የሚሆነው ምድራዊው መኖሪያችን ቢፈርስ፥ በሰማይ ያለ በእጅ ያልተሠራ የዘላለም ቤት የሚሆን ከእግዚአብሔር የተሠራ ሕንጻ እንዳለን እናውቃለንና፡፡ በዚህ ውስጥ በእውነት እንቃትታለንና÷ ከሰማይም የሚሆነውን መኖሪያችንን እንድን ለብስ እንናፍቃለንና ለብሰን ራቁታችንን አንገኝም፡፡» ይላል፡፡ ፪ኛቆሮ ፭፥፩-፪፡፡ ሐዋርያው ቅዱስ ጴጥሮስም፡- «ኢየሱስ ክርስቶስ ከሙታን በመነሣቱ ለሕያው ተስፋና ለማይጠፋ÷ እድፈትም ለሌለበት÷ ለማያልፍም ርስት እንደ ምሕረቱ ብዛት ሁለተኛ የወለደን የጌታችን የኢየሱስ ክርስቶስ አባት ይባረክ» ብሏል፡፡ ፩ኛጴጥ ፩÷፫፡፡ ቅዱስ ጳውሎስም፡- «በሚመጡ ዘመ ናትም በክርስቶስ ኢየሱስ ለእኛ ባለው ቸርነት ከሁሉ የሚበልጠውን የጸጋውን ባለጠግነት ያሳ የን ዘንድ ከእርሱ ጋር አስነ ሣን፤ በክርስቶስ ኢየሱስም በሰማያዊው ስፍራ ከእርሱ ጋር አስቀመጠን።» ብሏል። ኤፌ፪÷፮-፯።

የእግዚአብሔር ቸርነት የድንግል ማርያም አማላጅነት አይለየን አሜን፡፡                             

Write

Like · · Share